زيست‌شناسي و دموگرافي زنبور پارازيتوييد Trissolcus basalis (Hym.: Scelionidae) روي تخم دو ميزبان مختلف

Biology and demography of Trissolcus basalis (Hym.: Scelionidae) on eggs of two different hosts

ويژگي‌هاي زيستي و جمعيتي زنبور Trissolcus basalis (Wollaston) روي تخم سن گندم، Eurygaster integriceps Puton، و تخم سن گرافوزوما، Graphosoma lineatum (L.)، بررسي شد. ابتدا، طول دوره‌ي نابالغ، زمان ظهور، نسبت جنسي نتاج و نرخ خروج نسل دوم پارازيتوييد با انتخاب 25 دسته تخم پارازيته (350 عدد) صفر تا چهار ساعت عمر هر ميزبان به‌صورت تصادفي و به‌طور جداگانه در شرايط دمايي 5/0 ± 25 درجه‌ي سلسيوس، رطوبت نسبي 5 ± 65 درصد و طول روز 16 ساعت روشنايي و 8 ساعت تاريكي اندازه‌گيري شد. به‌علاوه، درصد پارازيتيسم، درصد بقاي مراحل نابالغ، طول عمر، نسبت جنسي و باروري 10 روز اول زندگي هر زنبور ماده، با بررسي جداگانه‌ي 25 جفت زنبور تازه (صفر تا چهار ساعت طول عمر) از هر ميزبان و روي تخم همان ميزبان در شرايط ذكر‌شده محاسبه شد. نتايج نشان داد كه به‌طور كلي ميانگين طول دوره‌ي رشد زنبورهاي نر (058/0 ± 75/11 روز روي سن گندم و 96/0 ± 57/12 روز روي گرافوزوما) كوتاه‌تر از طول دوره‌ي رشدي زنبورهاي ماده (06/0 ± 62/12 روز روي سن گندم و 69/0 ± 72/13 روز روي گرافوزوما) بود. به‌علاوه، طول عمر زنبورهاي نر حاصل از تخم سن گندم در مقايسه با همان روي تخم سن گرافوزوما (63/1 ± 72/54 روز) از ماده‌هاي هم‌نتاج خود (045/2 ± 16/43 روز) به‌طور معني‌داري بيش‌تر بود. ساير صفات زيستي مثل طول دوره‌ي تخم‌ريزي بيش‌تر (79/1 ± 39 روز)، باروري بالاتر (14/11 ± 40/292 تخم بر ماده) و درصد پارازيتيسم بالاتر (56/1 ± 09/84%)، برتري‌هاي معني‌دار زنبور T. basalis روي تخم سن گندم نسبت به سن گرافوزوما بود. همچنين، ميزان بقاي مرحله‌ي نابالغ زنبور روي تخم سن گندم و گرافوزوما به‌ترتيب 82 و 64 درصد بود. نرخ ذاتي افزايش جمعيت، نرخ متناهي افزايش جمعيت و نرخ خالص توليد مثل زنبور روي تخم سن گندم و گرافوزوما به‌ترتيب 316/0 و 224/0 بر روز، 372/1 و 252/1 بر روز و 5/118 و 08/51 ماده/ماده/نسل بود. ساختار جمعيت پايدار زنبور روي هر دوميزبان بين 95 تا 98% مراحل نابالغ و 2 تا 5% حشرات كامل بود.

A study was taken up to investigate the biological and population attributes of Trissolcus basalis (Wollaston) on eggs of Eurygaster integriceps Puton (EI) and Graphosuma lineatum (L.) (GL). First, immature development, time of adult eclosion, offspring sex ratio and rate of emergence were recorded by random selection of 25 parasitized egg masses of each host (350 eggs with 0-4 h old) separately at 25 ± 0.5 °C, 65 ± 5% RH and 16: 8 L: D. In addition, percent parasitism, immature survival rate, adult longevity and first 10 days fecundity of females were calculated using 25 newly emerged pairs (0-4 h) confined in tubes and provided with two masses of respected host eggs daily under the same conditions till they died. Results revealed that T. basalis males had significantly shorter development period (11.75 ± 0.058 and 12.57 ± 0.96 d on EI and GL eggs, respectively) compared to that of females (12.62 ± 0.06 and 13.72 ± 0.69 d on eggs of EI and GL, respectively). Similarly, it was noticed that males’ longevity (54.72 ± 1.63 d) on EI eggs was significantly higher compared to their sibling females (43.16 ± 2.045 d) and male and female wasps on GL eggs which had significantly shorter longevity. In general, T. basalis reared on EI eggs had significantly longer oviposition period (39 ± 1.79 d), higher fecundity (292.4 ± 11.14 egg/female) and greater % parasitism (84.09 ± 1.56%) when compared with those on GL eggs. Moreover, immature survival rate was 82 and 64 % for wasp reared on EI and GL eggs, respectively. Finally, rm, ? and R0 were 0.316 and 0.224 d-1, 1.372 and 1.252 d-1 and 118.5 and 51.08 f/f/gen for wasps on EI and GL eggs, respectively. The population age distribution demonstrated that, totally, 95-98 and 2-5 % of the population were immature and adult stages for both hosts.