اثر سرماي ديررس بهاره بر عملكرد ميوه و برخي ويژگي‌هاي فيزيولوژيكي زردآلو در استان كردستان

Effects of Late Spring Frost on Yield and Some Physiological Traits of Apricot in Kurdistan Province in Iran

يكي از مهمترين مشكلات توليد زردآلو خسارت‌هاي شديد ناشي از سرماهاي ديررس بهاره است. شناسايي ارقامي كه در اين شرايط از نوسانات عملكرد ميوه كمتري برخوردارند از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. اين پژوهش با هدف بررسي تاثير سرماي بهاره بر عملكرد ميوه و ويژگي‌هاي فنولوژيكي و فيزيولوژيكي 26 رقم زردآلو در شرايط طبيعي صورت گرفت. آزمايش در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در ايستگاه تحقيقاتي كشاورزي گريزه سنندج طي سال‌هاي1386 و 1387 انجام شد. آسيب سرمازدگي به‌صورت سياه شدن بافت مادگي گل و يا سياه شدن دانه در ميوه‌هاي تشكيل‌‌شده مشاهده گرديد. براساس نتايج حاصله، اختلاف معني‌داري از نظر كليه ويژگي‌هاي مورد ارزيابي بين ارقام وجود داشت. رقم درشت ملاير زودگل‌ترين رقم اما داراي بيشترين طول دوره گل‌دهي بود. بيشترين آسيب سرمازدگي بهاره در رقم قرمز شاهرود مشاهده گرديد. رقم محلي جهانگيري بيشترين ميزان تشكيل ميوه (88/22%) را نشان داد اما رقم تيلتون داراي بيشترين عملكرد (63/22 كيلوگرم در هر درخت) بود. رقم محلي قميشلو ديرگل‌ترين رقم بود و كمترين ميزان تشكيل ميوه (87/4 %) و كمترين عملكرد (67/2 كيلوگرم در هر درخت) را نشان داد. نتايج نشان داد دامنه تاريخ گل‌دهي در ارقام زردآلو كوتاه بوده و ارقام ديرگل كم‌بارده بودند. همبستگي مثبت و معني‌داري (P < 0.01) بين ميزان تشكيل ميوه در هر رقم با ميزان پرولين و پتاسيم بافت مادگي و عملكرد آن رقم مشاهده گرديد. ارقامي كه داراي ميزان پرولين و پتاسيم بيشتري در بافت مادگي گل بودند، احتمالاً به‌دليل مقاومت نسبي گل به سرما از نوسان عملكرد كمتري تحت شرايط سرماي بهاره برخوردار بودند. براساس نتايج اين پژوهش ارقام تيلتون، رويال، درشت ملاير، قربان مراغه، هشتالويي، خرمتا 1 و خرمتا 2 براي مناطقي كه احتمال خطر سرمازدگي بهاره وجود دارد مناسب مي‌باشند.

One of the major problem in apricot production is serious damages of flower buds and developing fruits due to late spring frost. Selection of cultivars with lower yield fluctuation in spring frost prone areas is important. Therefore, the objective of this research was to evaluate the effects of late spring frost on fruit yield, phenological and physiological traits of 26 apricot cultivars in orchard conditions. The experiment was carried out in randomized complete block design with three replications in Garizeh agricultural reseach station, Sanandaj, Iran, in 2007 and 2008 growing seasons. Spring frost damage was observed as blackening of flower pistil and young fruit seed. Results showed significant (p < 0.01) differences among cultivars in all measured traits. “Dorosht-e-Malayer” cultivar had the earliest flowering time and the longest flowering period as compared with other cultivars. “Ghermez-e-Shahroud” cultivar showed the highest frost injury. Although “Jahangiri” showed the highest fruitset (%22.88), but “Tilton” had the highest fruit yield (22.66 kg tree-1). “Ghamishlu” cultivar had the latest flowering time, the lowest fruitset (4.87%) and fruit yield (2.67 kg tree-1). Results also indicated that the range of flowering date among apricot cultivars was narrow (7 days), and late flowering cultivars had lower fruit yield. Fruit set showed significantly (p < 0.01) positive correlation with yield, proline and K+ contents. Cultivars with higher proline and K+ contents showed higher fruit sets and lower yield fluctuations under spring frost conditions, perhaps due to higher cold hardiness. “Tilton”, “Royal”, “Dorosht-e-Malayer”, “Ghorban-e-Malayer”, “Hashtalui”, “Khorramta 1” and “Khorramta 2” apricot cultivars are suitable for spring frosts prone areas.