بررسي تاثير اندازه بذر در شرايط تنش خشكي بر جوانه زني و خصوصيات رشد گياهچه عدس (Lens culinaris Medik.)

Study of Lentil (Lens culinaris Medik.) Seed Size on Germination and Seedling Properties in Drought Stress Condition

استقرار ضعيف گياهچه به دليل خشكي و فقدان آب كافي يكي از مهم ترين مشكلات مناطق نيمه خشك از جمله كشور ما مي باشد . به همين منظور جهت بررسي تاثير اندازه بذر عدس بر جوانه زني و خصوصيات رشد گياهچه آن تحت شرايط تنش خشكي، آزمايشي بصورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي با 3 تكرار انجام شد. تيمارهاي آزمايش شامل اندازه بذر در 2 سطح (ريز و درشت)، رقم در 2 سطح ( رباط و گچساران ) و سطوح 12 - و 18 - بار) بود. نتايج بدست آمده نشان داد كه كليه صفات مورد بررسي بجز نسبت وزن خشك ريش ه چه به ،-6 ،-2 ، خشكي در 5 سطح ( 0 ساقه چه، تحت تاثير اندازه بذر، رقم و سطوح خشكي اختلاف معني داري را نشان دادند. بطوريكه بذور با اندازه ريز داراي درصد و سرعت جوانه زني، طول ساقه چه و ريشه چه، وزن خشك ساقه چه، ريش هچه و گياهچه ي بيشتري نسبت به بذور درشت بودند. ولي نسبت وزن خشك ريشه چه به ساقه چه در بذرهاي درشت بيشتر از ريز بود. رقم رباط نيز در همه صفات مورد بررسي برتري معني داري نسبت به رقم گچساران داشت. همه صفات مورد بررسي با افزايش سطوح تنش خشكي كاهش معني داري را نشان دادند. همچنين برهمكنش اثرات دوگانه و سه گانه بين فاكتورها بر صفات مورد بررسي معني دار بود. به نظر مي رسد كه بذور ريز مقاومت بيشتري نسبت به تنش خشكي در مرحله جوانه زني از خود نشان مي دهند و استفاده از ارقام داراي بذر ريزتر در اين شرايط مناسب تر مي باشد.

Poor establishment of seedling due to both drought and lack of water is one of the most important problems in arid and semiarid regions such as Iran. So, in order to evaluate the effect of lentil seed size on germination and seedling growth properties affected by drought stress, a completely randomized design with factorial arrangement and 3 replications conducted using two lentils genotypes (Robatt and Gachsaran), two small and large seed sizes (34.8 and 59 mg in Robatt and 41.5 and 69 mg in Gachsaran per seed), respectively and five drought levels (0, -2, -6, -12 and -18 bar) in 1387. Results showed that all of studied traits (R/H ratio except) were affected by seed size, genotype and drought, significantly. Small seeds sizes had highest percent and rate germination, radicle and hypocotyle length and weight. But radicle/hypocotyle ratio of large seed was higher. Robatt was performance for total trait significantly. With increasing in drought intensity, trait values had significant decreases. Also double and triple interactions between factors were significant. Overall it seems that small seed size show more tolerance to drought and genotype with small seed size are performance in this condition.