ارزيابي مدل هاي تجربي رقابت در پيش بيني كاهش عملكرد ارقام گندم (Triticum aestivum L.) در تداخل با علف هرز چاودار وحشي (Secale cereale)

Evaluating empirical models to predict yield loss of winter wheat (Triticum aestivum L.) cultivars in interference with feral rye (Secale cereale)

به منظور ارزيابي مدل هاي تجربي رقابت در پيش بيني كاهش عملكرد گندم، آزمايشي به صورت فاكتوريل و در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 90-1389 در مزرعه نمونه شهرستان درگز انجام شد. فاكتورهاي آزمايشي شامل چهار رقم گندم (سايسون، الوند، چمران و سپاهان) و تراكم هاي علف هرز چاودار وحشي در پنج سطح 0، 20، 40، 60 و 80 بوته در مترمربع بود. علف هرز چاودار وحشي موجب كاهش عملكرد بيولوژيك و دانه ارقام گندم مورد مطالعه شد. ارقام گندم از نظر كاهش صفات عملكرد بيولوژيك و دانه در تداخل با چاودار وحشي واكنش يكساني نداشتند. بيشترين و كمترين شيب اوليه كاهش صفات عملكرد بيولوژيك و دانه (پارامتر I) به ترتيب در ارقام چمران (19/6 و 12/13 درصد) و سپاهان (24/1 و 62/2 درصد) به دست آمد. اثر رقابت چاودار وحشي بر عملكرد بيولوژيك ارقام گندم كمتر از عملكرد دانه آنها بود. ضرايب خسارت نسبي به دست آمده در مدل هاي يك و دو پارامتري مبتني بر سطح برگ و وزن خشك نسبي علف هرز حاكي از قدرت رقابت بالاي چاودار وحشي نسبت به ارقام گندم بود. مدل هاي مبتني بر سطح برگ نسبي و وزن خشك نسبي علف هرز چاودار وحشي نسبت به مدل كاهش عملكرد-تراكم كارايي بالاتري در پيش بيني كاهش عملكرد دانه ارقام گندم داشتند. كمترين مجذور ميانگين مربعات خطاي رگرسيون بين مقادير مشاهده شده و پيش بيني شده در مدل هاي دو پارامتري سطح برگ و وزن خشك نسبي علف هرز به دست آمد. با توجه به سهولت تعيين وزن خشك نسبت به سطح برگ، به نظر مي رسد مدل دو پارامتري وزن خشك نسبي اوليه علف هرز مدل مطلوبي جهت پيش بيني كاهش عملكرد گندم است.

To evaluate the empirical models of competition in predicting yield loss of winter wheat, a factorial trial based on a randomized complete block design with three replications was carried out. Experimental factors were four wheat cultivars (Sayson, Alvand, Chamran and Sepahan) and feral rye densities at five levels (0, 20, 40, 60 and 80 plants m?2) at exemplary form of Dargaz, in 2010-2011 crop year. Feral rye caused a biological and grain yield reduction of studied wheat cultivars. Wheat cultivars did not have similar reaction for yield loss of biological and grain in interference with feral rye. Maximum and minimum of initial slop of biological and grain yield loss (I parameter) obtained in Chamran (6.19 and 13.12 percent) and Sepahan (1.24 and 2.62 percent) cultivars, respectively. Competition effect on biological yield of wheat cultivars was less than grain yield. Obtained relative damage coefficients (q parameter) of one and two-parameter models based on relative leaf area and relative dry matter were indicative of high competitive ability of feral rye than wheat cultivars. Models based on relative leaf area and relative dry matter of feral rye had more efficiency in predict of wheat grain yield loss in compared with yield loss-density model. Minimum regression root mean square error of observed and predicted quantities resulted of two-parameter models based on leaf area and relative dry matter of weed. Regarding to simplicity of dry matter measuring than leaf area, the two-parameter model of weed relative dry matter introduced a favorite model for predicting of wheat yield loss.