ارزيابي تطبيقي وب سايت‌هاي كتابخانه‌هاي ملي پزشكي آمريكا و ايران

Comparative Evaluation of Websites of United States National Library of Medicine and Iranian National Library of Medicine

مقدمه: وب سايت‌هاي كتابخانه‌هاي ملي پزشكي، داراي توانمندي‌هايي هستند كه علاوه بر تغيير برنامه‌ها و روش‌هاي كاري، زمينه‌ي ارايه‌ي خدمات اطلاعاتي را به قشر وسيعي از دست اندر كاران نظام سلامت جامعه فراهم مي‌كنند. از اين‌رو، پرداختن به ضريب كاربرد پذيري آن‌ها، حايز اهميت و ارزش افزوده است. هدف اصلي پژوهش حاضر، ارزيابي و مقايسه‌ي مولفه‌هاي مطرح در كاربرد پذيري وب سايت كتابخانه‌هاي ملي پزشكي آمريكا و ايران بوده است تا از اين طريق، نيازهاي اطلاعاتي كاربران و خدمات درخواستي آنان به بهترين نحو تامين شود. روش بررسي: پژوهش حاضر، كاربردي و از نوع توصيفي بود. در اين مطالعه، با استفاده از شيوه‌ي ارزيابانه، وب سايت‌هاي كتابخانه‌هاي ملي پزشكي آمريكا و ايران، از نقطه نظر كاربرد پذيري در سه ماهه‌ي اول سال 1390 مورد ارزيابي و مقايسه‌ي تطبيقي قرار گرفت. ابزار گردآوري اطلاعات، سياهه‌ي وارسي مشتمل بر 11 معيار (159 مولفه) بود كه در نتيجه‌ي مطالعه‌ي متون و منابع و پژوهش‌هاي مشابه تدوين گرديد. روايي صوري و محتوايي اين ابزار، با نظر متخصصان تاييد گرديد. به منظور تجزيه و تحليل يافته‌هاي پژوهش از آمار توصيفي (فراواني، درصد و ميانگين) استفاده شد. يافته‌ها: وب سايت كتابخانه‌ي ملي پزشكي آمريكا در معيار اعتبار اطلاعات 95 درصد، معيار صحت اطلاعات 100 درصد، معيار روزآمد بودن اطلاعات 87 درصد، معيار سطح پوشش مخاطبان خاص 100 درصد، معيار نماهاي تعاملي و تبادلي 74 درصد، معيار عينيت اطلاعات 100 درصد، معيار ناوبري 99 درصد، معيار نماهاي غير متني 90 درصد، معيار دسترس پذيري 100 درصد، معيار كارآمدي 98 درصد و معيار ويژگي‌هاي ظاهري 100 درصد با سياهه‌ي ارزيابي همخواني داشت. وب سايت كتابخانه‌ي ملي پزشكي ايران در معيار اعتبار اطلاعات 36 درصد، معيار صحت اطلاعات 81 درصد، معيار روزآمد بودن اطلاعات صفر درصد، معيار سطح پوشش مخاطبان خاص 81 درصد، معيار نماهاي تعاملي و تبادلي 19 درصد، معيار عينيت اطلاعات 21 درصد، معيار ناوبري 65 درصد، معيار نماهاي غير متني 27 درصد، معيار دسترس پذيري 85 درصد، معيار كارآمدي 38 درصد و معيار ويژگي‌هاي ظاهري 67 درصد با سياهه‌ي ارزيابي همخواني داشت. در كل، كتابخانه‌ي ملي پزشكي آمريكا در سطحي معادل 96 درصد و كتابخانه‌ي ملي پزشكي ايران در سطحي معادل 48 درصد، موفق به رعايت مولفه‌هاي كاربرد پذيري وب سايت شده بودند. نتيجه‌گيري: ضعف در كارايي و تعامل بهتر با كاربران در وب سايت كتابخانه‌ي ملي پزشكي ايران به خصوص در معيارهاي اعتبار اطلاعات، روزآمدي اطلاعات، نماهاي تعاملي و تبادلي، نماهاي غير متني، عينيت اطلاعات و كارآمدي مشهود است. بنابراين لازم است، نسبت به طراحي وب سايت كتابخانه‌ي ملي پزشكي ايران توجه بيشتري شود و گام‌هاي استوارتري از سوي طراحان آن جهت مرتفع نمودن مشكلات، برداشته شود. واژه‌هاي كليدي: ارزيابي؛ كتابخانه‌ي ديجيتال؛ كتابخانه‌ي ملي پزشكي آمريكا؛ كتابخانه‌ي ملي پزشكي ايران

Introduction: Nowadays and with the increasing role of the worldwide web as one of the most important sources of information on the one hand, and the enhancement of its usability on the other, it is necessary for the web designers and developers to be familiar with the criteria that make a web portal usable. Therefore, the present study aimed to provide knowledge about the criteria of usability in United States National Library of Medicine (NLM) in comparison to Iranian National Library of Medicine (INLM). Methods: Taking a critical approach, this article examined web portal of NLM in comparison to INLM, in order to conduct a reliable assessment. The tools for data collection was an explanatory checklist, developed by the researchers based on the review of the literatures consisted of 159 components. Desired portals were measured by it. In order to analyze research findings, descriptive statistics (frequency and percentage) used. Results: In general, the results showed that the evaluation of usability in NLM portal, compared to the overall assessment in accordance with all the sub-criteria, in index portal, (with 676 points), was 96%, and it was 48% in INLM. Conclusion: Considering the increase of expansion for web portals and their roles, web portal usability evaluation ensures web designers about the usability of their websites for satisfying their general users. According to the value place of national library as the golden gateway to access quick easy and unlimited medical information, considering its web usability can be useful. Obviously, each information service exists for the sole purpose of satisfying its users, and all its activities, services and products are geared towards this purpose. How well this purpose is served is a measure of the usefulness of that information service. Keywords: Evaluation; Libraries, Digital; United States National Library of Medicine; Iranian National Library of Medicine