مقايسه‌ي يافته‌هاي 18ساله‌ي برنامه‌ي يددار نمودن نمك‌ها در كشور؛ چهارمين پايش ملي شيوع گـواتر و ميزان يد ادرار دانش‌‌آموزان دبستاني (1387-1386)

Eighteen Years of Universal Salt Iodization in Iran; The Fourth National Survey of Goiter Prevalence and Urinary Iodine Excretion of Schoolchildren

مقدمه: اجراي برنامه‌ي كنترل و حذف اختلال‌هاي ناشي از كمبود يد كه يك مشكل قديمي كشور بوده، منجر به شناخته شدن ايران به عنوان يك كشور عاري از كمبود يد در منطقه خاورميانه گرديده است. هدف پژوهش حاضر ارزيابي پايايي كفايت يدرساني 18 سال پس از يددار نمودن نمك‌ها و وضعيت جاري تغذيه يد در كشور بود. مواد و روش‌ها: در مطالعه‌ي مقطعي حاضر 36000 دانش‌آموز دبستاني 8 تا 10 ساله در پاييز سال 1386 به صورت تصادفي و به روش نمونه‌گيري خوشه‌اي از كل كشور انتخاب شدند. شيوع گواتر و غلظت يد ادرار آن‌ها و مقدار يد موجود نمك خانوارها، كارخانجات و مراكز توزيع نمك در سطح كشور بررسي شدند. يافته‌ها: ميزان كلي گواتر 5/6% (6% درجه‌ي يك و 5/0% درجه‌ي دو) بود كه پس از تعديل براي وزن جمعيت استان‌ها، 7/5% برآورد گرديد. شيوع در استان‌هاي همدان، زنجان، كرمانشاه، مازندران و گيلان بالاتر از 10% بود. ميانه‌ي يد ادرار 140 ميكروگرم در ليتر بوده و غلظت يد ادرار 50-20، 99-50 و بيشتر يا مساوي 100 ميكروگرم در ليتر به ترتيب 3/15، 8/19 و 9/64% بود. ميانه‌ي يد ادرار چهار استان كمتر از 100 ميكروگرم در ليتر بود. ميانگين و انحراف معيار و ميانه يد نمك‌ها در سطح توليد به ترتيب (8/13±) 2/23 و 7/34 و در سطح توزيع به ترتيب (7/14±)4/32 و 3/32 گاما به دست آمد. 98% از خانوارها از نمك يددار استفاده مي‌كردند و نحوه‌ي نگهداري نمك در 58% از خانوارها مناسب بود. نتيجه‌گيري: پيشرفت‌هاي كشور در يددار نمودن نمك‌ها قابل ملاحظه بوده و به تمام شاخص‌هاي برنامه‌ي كنترل كمبود يد در جامعه دست يافته، اما عدم دريافت يد كافي در برخي از استان‌ها توجه خاص و پايش مناسب را ايجاب مي‌نمايند.

Introduction: Iodine deficiency disorders (IDD) have been recognized as a major public health problem in Iran for many years. Following the iodine deficiency elimination program, Iran is now an IDD free country in the Middle-East region. This study was performed to evaluate the adequacy of iodine supplementation after 18 years of universal salt iodization and the current status of iodine nutrition in all 30 provinces of Iran. Materials and Methods: In this descriptive cross-sectional study, (conducted between Oct 2007-February 2008) 36000 schoolchildren, aged 8 to10 years, were randomly selected from all provinces. Goiter prevalence and urinary iodine excretion in schoolchildren and iodine content of salt at household, factory and distribution sites were measured. Results: Total goiter rate (TGR) in the country was 6.5% (6% grade 1 and 0.5% grade 2), and weighted goiter rate was 5.7%. TGR in Hamedan, Zanjan, Kermanshah, Mazandaran and Gilan was over 10%. The median urinary iodine was 140µg/L, with urinary iodine levels of 20-50, 50-99 and ?100?g/L being 15.3%, 19.8% and 64.9%, respectively. In four provinces, median urinary iodine was lower than100 µg/L. Mean (±SD) and median salt iodine were 23.2 (±13.8) and 34.7ppm at production level and 32.4 (±14.7) and 32.3ppm at distribution level, respectively. Ninety-eight percent of households consumed iodized salt, and 58% of households had appropriate salt storage. Conclusions: The I.R. Iran has made strong progress in the development of universal salt iodization strategy and meets all criteria for sustainable elimination of iodine deficiency. However, lack of adequate iodine nutrition in some provinces necessitates special attention and proper monitoring.