نقش و جايگاه اقتصاد دانش‌محور بر شكل‌گيري مناطق ويژه علم و فناوري؛ مطالعه موردي اقتصاد ايران

Effects of the Knowledge-Based Economy on the Science and Technology Corridors

اقتصاد دانش‌محور به‌طور مستقيم مبتني بر تحصيل، توليد، توزيع و به كارگيري دانش در تمامي فعاليت‌هاي اقتصادي است. در حال حاضر دست‌يابي به اقتصاد دانش محور از الزامات همه كشورها در دنياست. در اين راستا يكي از راهبردهايي كه تجربه موفقي را براي بسياري از كشورهاي توسعه يافته مبتني بر اقتصاد دانش‌محور به همراه داشته، تشكيل و گسترش مناطق ويژه يا كريدورهاي علم و فناوري است. منطقه ويژه علم و فناوري مجموعه‌اي متمركز از دانشگاه‌ها، پارك‌هاي علم و فناوري، مراكز تحقيقي و پژوهشي، شركت‌هاي با فناوري برتر و ... است كه در يك فضاي جغرافيايي و در يك منطقه اقتصادي با مديريت متمركز و ساختار حقوقي خاص تشكيل و به توليد محصولات و خدمات دانش‌محور مي‌پردازد. هدف اين مقاله تعيين الزامات مورد نياز براي تشكيل مناطق ويژه و يا همان كريدورهاي علم و فناوري با تاكيد بر اقتصاد دانش‌محور است. براساس نتايج مقاله مهمترين الزامات شكل‌گيري كريدورهاي علم و فناوري عبارتند از: سيستم ابداعات ملي، پارك علمي و فناوري، دانشگاه‌ها و مراكز تحقيقاتي، سرمايه‌هاي مخاطره‌پذير و كارآفريني، سرمايه انساني، زيرساخت‌ها، بازار، بنگاه‌هاي با فناوري بالا، وجود مديريت خاص مناطق علم و فناوري، شكل‌گيري كريدور در مجاورت مناطق شهري. بنابراين تا اين زير ساخت‌ها در كشور فراهم نگردد، دستيابي به مناطق علم و فناوري و رسيدن به اقتصاد دانش‌محور با تهيه و تصويب آيين‌نامه‌ها و بخشنامه غيرممكن خواهد بود.

knowledge-based economy based on acquisition, production, distribution and utilization of knowledge in all economic activities. In this economy the need for innovative companies are very obvious because these companies are the main source of wealth and employment in the knowledge-based economy. Knowledge-based economy is the current need for all countries in the world. In this regard, one of the strategies for a successful experience of developed countries based on knowledge-based economy has led to the formation and development of the science and technology corridors. Science and technology corridor is the coordinated and coherent set of universities, science and technology parks, research centers and in a geographic region with a centralized management structure and the particular legal for knowledge based products and services. In this paper, the requirements for the formation of the science and technology corridors will be discussed. The main components of science and technology corridors are: national innovation system, science and technology parks, universities and research centers, venture capital and entrepreneurship, human capital, special infrastructure, market, high technology firms and proximity to urban areas. As long as the country does not acquire these requirements, access to science and technology corridor and the knowledge economy would be impossible.