تاثير شكل اراضي بر وي‍ژگي‌هاي‍‍ ميكرومورفولوژيك خاك در دشت تبريز

Tabriz PlainEffect of Different Landforms on Soil Micromorphological Properties in

در اين تحقيق به منظور مطالعه تاثير شكل اراضي بر ويژگي هاي ميكرومورفولوژيك خاك در واحدهاي فيزيوگرافي مختلف اراضي پست، دشت، دشت دامنه اي، دشت آبرفتي رودخانه اي و تپه، پنج خاكرخ در ناحيه اي از دشت تبريز واقع در غرب اين شهرستان بين َ9 °38 تا 12َ °38 عرض شمالي و °46 تا َ6 °46 طول شرقي، مورد بررسي قرار گرفته است. رژيم رطوبتي منطقه مورد مطالعه اريديك ضعيف و رژيم حرارتي مزيك بوده و ارتفاع آن از سطح آزاد دريا 1350متر مي‌باشد، نمونه ها از افق هاي مختلف انتخاب وبصورت دست خورده و دست نخورده جهت مطالعات فيزيكي، شيميايي و ميكرومورفولوژيكي برداشته شد و مورد تجزيه قرار گرفت. خاك هاي مذكور بر اساس ويژگي هاي مورفولوژيك، فيزيكي و شيميايي و كليد رده بندي 2010 در رده اريدي سول و انتي سول، تحت رده هاي ساليد، آرجيد، كلسيد و اورتنت و زيرگروه هاي Calcic Haplosalids، Xeric Natrargids، Xeric Haplocalcids و Xeric Torriorthent رده بندي شدند. همچنين مشاهدات ميكرومورفولوژيكي نشان دهنده ي تاثير شكل اراضي يا واحدهاي مختلف فيزيوگرافي در تشكيل نمودهاي خاكساختي بوده و پوشش هاي رسي در خاكرخ هاي بالادست با وجود توسعه-يافتگي كمتر در اطراف ذرات درشت مشاهده مي شود. ذرات و ميكروكريستال هاي آهك در تمام خاكرخ ها پراكنده بوده و نشان دهنده جوان بودن خاك هاي مذكور است. نسبت ذرات درشت به ريز در خاكرخ هاي بالادست به علت جوان تر بودن و تاثير كم فرايندهاي خاكساختي، بزرگتر از نسبت آن در خاكرخ هاي پايين دست است. ندول‌ها و اكسيدهاي آهن و منگنز نيز در تحت الارض اكثر خاكرخ ها مشاهده مي شود. ريزساختار مكعبي در خاكرخ هاي پايين دست نسبت به خاكرخ هاي بالادست داراي توسعه يافتگي بيشتر بوده كه بيانگر الگوي پراكنش انوليك در بالادست و پورفيريك در پايين‌دست مي‌باشد.

In this research, for the study of different landforms effects on soil micromorphological properties, five profiles at different physiographic units of lowland, plain, piedmont plain, river alluvial plain and hill were selected and sampled in Tabriz plain. The soils based on morphological, physical, chemical characteristics and keys to soil taxonomy (2010) were classified under orders of Aridisols or Entisols, suborders of Salids, Argids, Calsids and Orthents and subgroups of GypsicHaplosalids, Xeric Natragids, Xeric Haplocalcids, XerricTorriorthents. Also micromorphological observations showed that the effect of landforms or physiographic units on the formation of pedofeatures and clay coating were appeared around coarse particles in up-land soils with low development. Calcite microcrystals appeared in all profiles and refer to recent formation of the soils. Coarse to fine material ratios (c/f) were greater in up-land than in low-land soil profiles. Nodules and oxides of ferro and manganese were observed at the lower parts of most profiles. Angular blocky microstructures in lowlands were more developed than in upland areas, which describes an enaulic and porphyric distribution pattern respectively.