پديد آورندگان :
محمودآبادي، مجيد نويسنده , , احمدبيگي، بهاره نويسنده ,
كليدواژه :
پايداري خاكدانه , بافت خاك , سيستم كشت , توزيع اندازه ذرات
چكيده فارسي :
توزيع اندازه ذرات يكي از ويژگي هاي مهم فيزيكي خاك محسوب مي شود كه خود شامل توزيع اندازه ذرات اوليه و ثانويه مي باشد. تحقيق حاضر به بررسي ارتباط بين توزيع اندازه ذرات اوليه (شن، سيلت و رس) و ثانويه (خاكدانه) در مقياس هاي مختلف اندازه خاكدانه مي پردازد. به اين منظور، نمونه برداري خاك از شش سيستم كشت شامل گندم، جو، ذرت، يونجه، آيش و زمين شخم خورده، از دو عمق 10-0 و 20-10 سانتي متر در سه تكرار انجام شد. هر نمونه خاك اصلي به سه كلاس اندازه اي (نمونه فرعي) شامل 25/0-0 ميلي متر (كلاس ريز)، 1-25/0 ميلي متر (كلاس متوسط) و 5-1 ميلي متر (كلاس بزرگ) تقسيم گرديد. نتايج نشان داد كه سيستم كشت تاثير معني داري بر توزيع اندازه ذرات ثانويه در سطح احتمال يك درصد دارد. براي خاك هاي اصلي، درصد شن و سيلت به ترتيب همبستگي منفي و مثبت معني داري با درصد خاكدانه هاي بزرگتر از 25/0ميلي متر نشان دادند در حالي كه تاثير رس از اين نظر معني دار نشد. درصد ذرات اوليه شن، سيلت و رس در هر سه كلاس اندازه خاكدانه، تفاوت معني داري با ساير كلاس ها داشت، به نحوي كه با افزايش اندازه خاكدانه ها (به سمت كلاس هاي بزرگتر)، فراواني ذرات شن افزايش و درصد ذرات سيلت و رس كاهش معني داري نشان داد. سه كلاس اندازه خاكدانه هاي ريز، متوسط و درشت، به ترتيب حاوي 5/45، 9/55 و 8/60 درصد شن، 0/36، 5/27 و 3/24 درصد سيلت و 8/17، 6/16 و 8/14 درصد رس بود. البته در هر سه كلاس اندازه خاكدانه ها، درصد ذرات شن بيشتر از درصد سيلت و رس بود. با افزايش اندازه خاكدانه ها از كلاس اندازه 1-25/0 به كلاس 5-1 ميلي متر، درصد ذرات پايدار در آب بزرگتر از 25/0ميلي متر افزايش معني داري نشان داد. نتايج همچنين حاكي از آن بود كه در دو كلاس اندازه 5-1 و 1-25/0 ميلي متر، درصد شن همبستگي منفي و معني داري با درصد خاكدانه هاي پايدار در آب بزرگتر از 25/0 ميلي متر نشان داد در حالي كه اين همبستگي با درصد سيلت و رس مثبت بود. يافته هاي اين تحقيق روشن ساخت كه هرچند با افزايش اندازه ذرات ثانويه، فراواني ذرات شن افزايش و درصد ذرات سيلت و رس كاهش مي يابد ولي شن باعث كاهش و سيلت و به ويژه رس باعث افزايش پايداري خاكدانه مي شود.
چكيده لاتين :
Particle size distribution (PSD) is one of the most important soil physical properties consisting of the primary and secondary PSD. The purpose of this study was to investigate the relationship between the primary PSD (sand, silt and clay) and the secondary PSD at different scales of aggregates. Sampling was done from two soil layers of 0-10 and 10-20 cm at farms with different cultivation systems including wheat, barley, maize, alfalfa, fallow and tilled lands, with three replications. Each soil sample was divided into three subsamples (size classes) of 0-0.25mm, 0.25-1mm and 1-5 mm. Results showed that the cultivation system had significant effects (p < 0.01) on the secondary PSD. There was a negative significant correlation between the sand percentage and water stable aggregates(WSA) > 0.25mm, while the correlation was positive for the silt fraction. Moreover, clay content had no significant influence on the WSA > 0.25mm. The percentages of sand, silt and clay particles in all the aggregate classes were significantly different, so that with increasing the aggregates size, the sand fraction increased, while the silt and clay contents significantly decreased. The fine, medium and large aggregate classes consisted of 45.5, 55.9 and 60.8 percent of sand, 36.0, 27.5 and 24.3 percent of silt and finally 17.8, 16.6 and 14.8 percent of clay, respectively. However, in the all classes, the content of sand was higher than those of silt and clay. In addition, with increasing aggregate size from 0.25-1 mm to 1-5 mm, the percentage of WSA > 0.25mm increased, significantly. The results also indicated that in these two classes, the sand fraction had negative relationship with the WSA > 0.25mm, while the relationships for silt and clay particles were positive. The findings of this research revealed that although the content of sand was higher in larger aggregates, but sand particles led to aggregate instability, however silt and particularly clay particles improved aggregate stability.
