سنجش سازه‌هاي نظريه رفتار برنامه‌ريزي‌شده در رابطه با مصرف سيگار در نوجوانان

Measuring constructs of Theory of Planned Behavior (TPB) regarding cigarette use among adolescents

زمينه: بسياري از افراد سيگاري، عادت سيگار كشيدن خود را در دوره نوجواني شروع كرده‌اند و پيشگيري از مصرف سيگار در نوجوانان يكي از اولويت‌هاي سلامت همگاني در سراسر دنياست. مطالعه حاضر با هدف سنجش سازه‌هاي نظريه رفتار برنامه‌ريزي‌شده در رابطه با مصرف سيگار در نوجوانان انجام شده است. روش‌ها: پژوهش حاضر يك مطالعه توصيفي- تحليلي از نوع مقطعي مي‌باشد، كه بر روي 215 نفر از دانش‌آموزان (19-14 ساله) دبيرستان‌هاي زرنديه انجام شده است. ابزار گردآوري اطلاعات، پرسشنامه طراحي‌شده بر اساس سازه‌هاي نظريه رفتار برنامه‌ريزي‌شده در رابطه با مصرف سيگار بود. داده‌ها با استفاده از آزمون‌هاي تي مستقل، رگرسيون لجستيك و همچنين با روش‌هاي آماري توصيفي تجزيه و تحليل شد. يافته‌ها: در اين مطالعه 41/14 درصد از نوجوانان، مصرف‌كننده فعلي سيگار بودند و متغيرهاي خانواده سيگاري، دوست سيگاري، نگرش، نرم‌هاي انتزاعي، كنترل رفتاري درك‌شده و انتظار پيآمد منفي در مجموع 7/42 درصد واريانس قصد رفتاري مصرف سيگار را توضيح مي‌دادند. همچنين تفاوت آماري معناداري بين ميانگين نمره همه سازه‌هاي نظريه رفتار برنامه‌ريزي‌شده در افراد سيگاري و غيرسيگاري وجود داشت (001/0P < ). نتيجه‌گيري: نظريه رفتار برنامه‌ريزي‌شده، يك‌مدل موثر در پيشگويي مصرف سيگار در نوجوانان است. پيشنهاد مي‌شود يافته‌هاي پژوهش حاضر به‌عنوان پايه‌اي براي طراحي مداخلات پيشگيري از مصرف سيگار در نوجوانان مورد استفاده قرار گيرد.

Background: Many adult smokers initiate the smoking habit during adolescence or as young adults. So prevention of cigarette use among adolescents has been recognized as an important public health priority around worldwide. The purpose of this study was to measure Theory of Planned Behavior (TPB) constructs regarding Cigarette use among the adolescents. Methods: This study was a cross-sectional one which was conducted on 215 adolescent (high school) students aged 14-19 in the city of Zarandieh. Data were gathered by a self-administered questionnaire that was constructed based on a literature review of research on smoking and on the TPB. Independent T-Test and logistic regression were employed to analyze the data. Results: 14.41% of the subjects were smokers. The TPB components (Attitude, subjective norms, outcome expectancies and perceived behavioral control) and variables like smoking friends, smoking family accounted for 42.7% of the variance in intentions. Significant differences were detected between smokers and non-smokers regarding means of score of all the variables TPB (p < 0.001). Conclusion: The results indicate that the TPB is an effective model for predicting lifetime cigarette use among adolescents; these findings may contribute to the development of tailored interventions for the prevention of smoking among adolescents