سلامت معنوي و راهبردهاي مقابله مذهبي در بيماران همودياليزي

Spiritual well-being and religious coping strategies among hemodialysis patients

مقدمه: سلامت معنوي و فعاليت هاي مذهبي به عنوان يك منبع مهم در سازگاري با مشكلات ناشي از بيماري هاي مزمن شناخته شده اند. اين مطالعه با هدف تعيين وضعيت سلامت معنوي و سبك‌هاي مقابله ي مذهبي بيماران همودياليزي انجام شد. روش: اين مطالعه مقطعي (توصيفي- تحليلي)، در سال 1390 برروي 95 بيمار تحت درمان با همودياليز در مراكز همودياليز بيمارستان هاي كامكار-عرب نيا و حضرت وليعصر (عج) شهر قم انجام شد. نمونه‌گيري به روش در دسترس بود. ابزار گردآوري داده ها نسخه فارسي پرسشنامه سلامت معنوي اليسون و پالوتزين و مقياس مقابله مذهبي پارگامنت استفاده شد. داده‌ها با استفاده از آمار توصيفي، آزمون‌هاي آماري ضريب همبستگي پيرسون و آزمون تي‌مستقل تجزيه و تحليل شد. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه ميانگين و انحراف معيار نمره كل سلامت معنوي بيماران (09/15±98/91) و ميانگين و انحراف معيار نمره راهبردهاي مقابله مذهبي مثبت و منفي به ترتيب (17/4±38/23) و (34/4±46/11) مي‌باشد. 6/52% از بيماران در مقياس سلامت معنوي نمره بالاتر از ميانگين كسب كرده بودند. 6/52% نمونه ها در مقياس راهبردهاي مذهبي مثبت نمره بالاتر داشتند و اين رقم در مورد راهبردهاي مذهبي منفي 9/37% بود. سلامت معنوي و راهبردهاي مقابله مذهبي مثبت ارتباط مستقيم و معنادار داشت (463/0=r، 001/0 > p) و ارتباط سلامت معنوي و راهبردهاي مقابله مذهبي منفي معكوس و معنادار مي‌باشد (43/0-=r، 001/0 > p). بين سلامت معنوي و ميزان استفاده از راهبردهاي مقابله مذهبي در دو جنس تفاوت معناداري نداشت. با افزايش سن، سلامت معنوي نيز بيشتر مي شد و اين رابطه از نظر آماري معنادار بود (326/0=r، 01/0 > p). نتيجه‌گيري: يافته ها نشان داد سلامت معنوي بيماران همودياليزي در حد نسبتاً مطلوبي قرار داشت و با توجه به تاثير مثبت راهبردهاي مذهبي كارآمد در افزايش سلامت معنوي، تمركز بر تقويت راهبردهاي مذهبي در مراقبت هاي معمول، مي-تواند وضعيت سلامت معنوي و در نهايت كيفيت زندگي روان‌شناختي اين بيماران را بهبود بخشد.

Introduction: Spiritual wellbeing and religious activities have been known as important sources to cope with chronic disease induced problems. The aim of this study was to determine the spiritual wellbeing status and religious coping among hemodialysis patients. Methods: In this descriptive and analytical study, 95 hemodialysis patients from Qom Kamkar-Arabnia and Valiasr hospitals were selected via convenience sampling methods. Ellison & Paloutzian spiritual wellbeing scale and Pargament religious coping scale were used as date gathering tools. Data analysis was done in SPSS v.16 software environment with descriptive statistical tests, Pearson correlation coefficient, independent t-test and one way ANOVA. In all tests, level of significance was considered less than 0.05. Results: Mean and standard deviations of spiritual wellbeing, positive and negative religious coping scores were 91.98±15.09, 23.38±4.17 and 11.46±4.34 respectively. 52.6 percent of patients had higher than mean score in spiritual wellbeing scale. 53.6 percent of patients showed higher than mean score in positive religious coping and the portion about negative religious coping was 37.9 percent. Spiritual wellbeing had significant correlation with positive religious coping (r=0.463, P < 0.001) and There were no reveres significant correlations between spiritual wellbeing and negative religious ones (r=-0.430, P < 0.001). There was no significant difference between two genders in spiritual wellbeing status and religious coping. With age increasing, the spiritual wellbeing score increased and this relation was statistically significant (r=0.326, P < 0.01). Conclusion: Our finding indicated that spiritual wellbeing of hemodialysis patients was in partially favorite level and according to the positive effect of efficient religious coping strategies, focuses on religious coping reinforcement in routine patients care, and could improve spiritual wellbeing and psychological aspect of life quality.