گونه‌هاي روايات تفسيري امام سجّاد(ع) در حوزه تعيين مصداق

Types of Exegetical Traditions of Imam Sajad Concerning the Applicability of Ayas

بسياري از روايات تفسيري ايمه اطهار(ع) در پي تفسير آيات قرآن نيست، بلكه در پي تطبيق آن بر برخي از مصاديق آيه است. اين در حالي است كه عدم تفكيك حدود اين روايات با رواياتي كه درصدد تفسير مفهوم آيه هستند، موجب شكل‌گيري پندارهاي ناروا بر شيعه گشته است. اهميت جداسازي انواع اين روايات، ضرورت تحقيق حاضر را روشن مي‌سازد. در اين مقاله پس از استخراج روايات تفسيري آن حضرت از مهمترين تفاسير روايي شيعه و كتب حديثي، سعي شده است گونه‌هاي آن روايات در بيان مصاديق آيات مورد بررسي قرار گيرد. در نتيجه اين تحقيق روشن شد كه روايات تفسيري امام سجّاد(ع) در حوزه تعيين مصداق، به صورت كلّي شامل روايات تعيين كننده مصداق ظاهر و تعيين كننده مصداق باطن است و نوع اول خود به انواع مصداق ظاهري كامل، مصداق ظاهري اتمّ و مصداق عام تقسيم مي‌شود. عامل مهم در شكل‌گيري اين گونه روايات تفسيري امام سجّاد(ع) آن است كه حضرت به دليل شرايط حاكم بر عصر خويش سياست تقيه را برگزيدند؛ اما اين سياست موجب نشد كه از اعلام حقانيّت و جايگاه اهل بيت پيامبر(ص) غافل شوند. يكي از راهكارهاي ايشان براي نشان دادن اين حقانيّت، تطبيق آيات قرآن بر شرايط عصر و زمان خود و اهل بيت پيامبر(ص) است.

Many of Imams’ exegetical traditions are not about Quranic interpretation, but are about its comparison with some Aya’s applicability. This is while inseparability of these traditions in comparison with traditions that interpret ayas, created false assumptions about shia. Importance of isolating these traditions shows the necessity of this study that is about types of exegetical traditions of Imam Sajad in concerning the applicability of Ayas. In this study, after extracting Imam Sajad’s exegetical traditions from the most authoritative traditional commentaries of shia including Bihar al-anvar, It has been tried to survey certain types of these traditions for explanation Ayas’ applicability. It has been specified this study that exegetical traditions of Imam Sajad in concerning the applicability of Ayas generally consists of traditions that determine manifest and non-manifest application the first of which in its turn is divided into complete, most complete and general applications. The main factor for this type of interpretation is that Imam Sajad chose "Taghiyah" policy because of conditions in his epoch, but this policy didnʹt cause him to neglect to declare the legitimacy and high standing of the Prophet’s Household. One of his methods of showing this legitimacy is the adjustment of the Quran’s Ayas with his own and the Prophet’s Household contemporary conditions.