نگاهي تازه به اسناد حكمت هاي نهج البلاغه

A New Look into the Speech References of Nahj-ol-balagha

سيدرضي براي سخناني كه از حضرت علي(ع) در نهج البلاغه نقل كرده است، سند و مدركي نياورده است. با آنكه فصاحت و بلاغت علي(ع) براي عام و خاص امري بديهي است، و بازتاب آن در نثر و نظم عربي و فارسـي روشن-تر از خورشيد است، اين امر از ديرباز موجب شده است برخي از علماي اهل سنت و در اين اواخر برخي مستشرقـين و پـژوهشگران عرب در صحت انتساب اين كتاب به علي(ع) ترديد روا دارند. به همين سبب صاحب-نظران شيعه، تلاش گسترده اي براي نشان دادن اسناد و مدارك نهج البلاغه مبذول داشته اند، دانشمنداني چون كاشف الغطا، امتياز علي خان عرشي، عبدالزهرا حسيني، محمدمهدي جعفري و محمد دشتي، تلاش بسيار كرده اند كه با اشاره به منابع شيعه و اهل سنت صحت انتساب اين حكمت ها را به علي(ع) نشان داده هر يك سعي كرده اند نقايص تحقيقات گذشتگان را كامل كنند. پژوهشگران اين عرصه با وجود تلاش بسيار، موفق به كشف منابع بسياري از سخنان منسوب به علي(ع) نهج البلاغه نشده اند. در اين پژوهش ها به سبب محدوديت هاي مختلف از جمله عدم دسترسي به منابع عربي نقايص متعددي ديده مي شود كه سخت نيازمند به بازنگري و بررسي مجدد است از جمله در اين تحقيقات منابعي ديده مي شود كه بعد جمع آوري نهج البلاغه نوشته شده اند بسياري از آنها از منابع شيعه است كه از نظر اهل سنت و مخالفان قابل قبول نيست، برخي ديگر وجود خارجي ندارند و يا حـكمت را به شخصي غير از عـلي(ع) نسبت داده اند. در ايـن مقـاله ضمن نقد كتـاب هاي اسنـاد نهج البلاغه، با بررسي 250 حكمت از 480 حكمت منسوب به علي(ع) در نهج البلاغه (حكمت هاي شماره 1 تا 250) به اسناد و مداركي از منابع اهل سنت (به منزله خوشتر آن باشد كه سر دلبران گفته آيد در حديث ديگران)، دست يافته ايم كه ديگر پژوهشگران و صاحب نظران اين امر به آن اشاره نكرده اند. حاصل اين پژوهش ارايه اسنادي از كتب اهل سنت است كه براي اولين بار، صحت اسناد 100 حكمت از 250 حكمت اول نهج البلاغه را به علي(ع) اثبات مي كند.

Sayyed Al-Radhi has not brought any reference nor evidences for the speeches, which he has quoted from Imam Ali (AS) from Nahj-ol-balagha. Whilst Ali’s (AS) eloquence and oratory is evident to the plebeian and noble, this matter has caused some Sunni scholars, and recently, some Orientalists and Arab researchers to suspect the authenticity of this book to Imam Ali (AS). Because of that Shia pundits have made widespread efforts into presenting the reference and evidence of Nahj-ol-balagha. Sapients such as “Kashef-ul-Qeta, Imtiyaz Ali khan Arshi, Abdul Zahra Hussaini, Muhammad Mahdi Ja’fari and Muhammad Dashti” have made so many efforts to depicting the authenticity of these speeches to Imam Ali (AS) by hinting to Shia-Sunni sources, each has tried to complement others’ researches. Researchers of this field have failed to find so many Nahj-ol-balagha speeches of Imam Ali (AS), despite all their efforts. Through these researches, numerous defects are observed because of various restrictions such as inaccessibility to Arabic sources which strongly require rectification and further reviewing. For instance, through these researches some sources have been observed which have been written after the gathering of Nahj-ol-balagha, in which most of them are from Shia sources that are ineligible based on Sunni and opponents point of view, while others do not exist or attribute the speeches to someone except Ali (AS). This study scrutinizes the Nahj-ol-balagha evidence references by studying 250 sayings from the 480 speeches attributed to Imam Ali (AS) which this research has gathered from Sunni resources and documents, (sayings No. 1-250) which other researchers and pundits have never brought into light. According to the poem “The lover’s secret that’s been kept concealed, is best through tales of other loves revealed.” The result of this research is that for the first time by this research; the evidence’s authenticity of 100 Nahj-ol-balagha sayings of Imam Ali (AS) from Sunni books will be presented and will be proved.