تاثير آرا شريف مرتضي در دو تفسير تبيان و مجمع البيان

The Impact of Sharif Morteza’s Opinions on Tebyān and Majm’ al-BayānExegeses

يكي از راه هاي تبيين جايگاه آثار علمي، ميزان تاثر آنها از منابع پيشين و تاثيرشان بر آثار سپسين است. با پي بردن به منابع مورد استفاده يك مولف مي توان به خاستگاه فكري او و مشرب علمي اش پي برد و يكي از تحقيقات بس سودمند در رده بندي آثار و ميزان اعتبار آنها همين امر است. در اين نوشتار به تفصيل پيرامون تاثير آرا تفسيري شريف مرتضي علم الهدي در دو تفسير گرانسنگ شيعه يعني تبيان شيخ طوسي و مجمع البيان طبرسي بحث شده است و زمينه هاي گوناگون لغوي، نحوي، بلاغي ، اختلاف قرايت ها، مباحث كلامي، نكات تاريخي و علمي و زدودن پندار تناقض در قرآن كريم با توجه به نمونه هايي چند بررسي شده است، آنگاه ميزان استفاده از آرا شريف مرتضي در اين دو تفسير بيان شده است كه يكي از وجوه اختلاف اين دو تفسير نيزبه شمار مي رود.

One of the ways of determining the standing of scientific works is to find out the impact of the former sources on them and their impact on the later works. One can discover an author’s intellectual background and the originof his/her academic school by finding out about the sourcesutilized by him/her and this is one of the worthwhile investigations in ranking scientific works and their reliability. This article deals with the impact of Sharif MortezaAlamol-Hoda’s exegetic opinions on the two noteworthy exegetic worksof Shiites, i.e. SheykhTusi’sTeby?n and Tabarsi’sMajma’ al-Bay?nand examines their lexical, syntactic and rhetorical features, differences of readings, theological issues, historical and scientific points and elimination of the notion of contradiction in the Quran based on some examples. Finally, the extent of the impact of Sharif Morteza’s exegetic opinions on these two works of interpretation, which is one of the differences between them,is evaluated.