برآورد تلفات اقتصادي فرسايش خاك مراتع با استفاده از روش جايگزيني مواد غذايي (NRCM)

Estimation of economic losses of soil erosion of rangelands using Nutrient Replacement Cost Method (NRCM)

آب و خاك ازجمله مهمترين نعمات الهي محسوب مي‌‌شوند كه در ايجاد و يا محو تمدنهاي مختلف از ديرباز نقش اساسي داشته‌‌اند و امروزه نيز از مهمترين عوامل موثر در رشد و شكوفايي اقتصادي كشورهاي مختلف بشمار مي‌‌آيند. فرسايش خاك عبارت از جابجايي مواد از نقطه‌‌اي به نقطه ديگر، پس از تخريب سنگ و يا خاك، مواد حاصل به‌‌علت از دست دادن چسبندگي و تراكم خود به وسيله عوامل گوناگون مانند آب، باد و برف حمل و باتوجه به ميزان قدرت عامل حمل، انتقال و رسوب‌‌گذاري مي‌نمايد. فرسايش خاك يك فرايند طبيعي است كه در اثر فعاليتهاي انساني تشديد مي‌‌شود. نتيجه فرسايش، كاهش حاصلخيزي خاك و از بين رفتن مواد آلي ازجمله نيتروژن، فسفر و پتاسيم است. كاهش پوشش جنگلي، كاهش توليدات زراعي، افزايش سيلابها، كاهش توليد برق، كاهش كيفيت آب آشاميدني، توليد رسوب و غيره آثار مستقيم و غيرمستقيم فرسايش خاك هستند. با توجه به اينكه فرسايش خاك يكي از مباحث مهم در زمينه توسعه پايدار و مسايل زيست محيطي مي‌‌باشد و در دهه‌‌هاي آينده به‌‌عنوان يكي از چالشهاي اساسي جهان (به‌وي‍‍‍ژه در بخش منابع طبيعي و كشاورزي) محسوب مي‌‌گردد، ‌هدف از تحقيق حاضر برآورد تلفات اقتصادي فرسايش خاك در مراتع حوزه آبخيز لرستان با استفاده از روش جايگزيني مواد غذايي مي‌‌باشد. كل ميزان فرسايش در منطقه با استفاده از روش MPSIAC، 6/107500 تن در سال برآورد گرديد. ميزان تلفات اقتصادي فرسايش خاك منطقه مورد مطالعه با استفاده از روش جايگزيني مواد غذايي براي سه عنصر اصلي (نيتروژن، فسفر، پتاسيم) محاسبه گرديد. نتايج نشان داد كه هزينه فرسايش مستقيم خاك حوزه 603047733550 ريال بوده است. واژه‌‌هاي كليدي :تلفات اقتصادي فرسايش، روش جايگزيني مواد غذايي، مراتع حوزه آبخيز آبسرخ.

Soil and water are considered as the most important blessings of God, having fundamental role in the creation or elimination of different civilizations historically, and today are the most important factors in economic growth and prosperity. Soil erosion is a natural process which is intensified by human activities. Soil fertility decline and the loss of organic matter including nitrogen, phosphorus and potassium are the result of erosion. Reduced forest cover, reduced crop production, increased floods, reduced electricity production, reduced quality of drinking water, sedimentation and so forth are on-site and off-site effects of soil erosion. Since soil erosion is one of the most important issues in the context of sustainable development and environmental issues and in the future is considered as one of the major challenges facing the world (particularly in the natural resources and agriculture sector), this research was conducted to estimate the economic losses of soil erosion in the rangelands of Lorestan watershed using NRCM. The total erosion in the area was estimated to be 107500.6 tons per year using MPSIAC. Economic losses of soil erosion in the study area was calculated for four major elements (N, P, K) using NRCM. The results showed that direct costs of soil erosion of the watershed were 603047733550 Rial. Key words: Economic losses of erosion, Nutrient Replacement Cost Method, rangeland watershed Qhrod Kashan.