بررسي ارتباط استرس و ابعاد مختلف سبك زندگي با كيفيت زندگي در افراد 19 سال و بالاتر اصفهان و حومه، كاربرد مدل رگرسيون كلاس پنهان با متغيرهاي پيش‌بين پنهان

Study of Relationship between Stress and Different Lifestyle Dimensions with Quality of Life in Isfahan’s Inhabitants Aged 19 and Older an Application of Latent Class Regression on Latent Factor Predictors

مقدمه: بررسي كيفيت زندگي و عوامل اثرگذار بر آن در جمعيت‌هاي عمومي باعث به وجود آمدن يك ديدگاه كلي از وضعيت سلامت جامعه و ارايه راه‌كارهاي مربوط به سياست‌گزاري و برنامه‌ريزي‌هاي بهداشتي در جامعه مي‌شود. تحقيق حاضر با هدف بررسي رابطه استرس و مولفه‌هاي مهم سبك زندگي، يعني فعاليت فيزيكي و عملكرد تغذيه‌اي بر كيفيت زندگي، با كنترل اثر مجموعه مهمي از متغيرهاي زمينه‌اي، در جمعيت عمومي 19 سال و بالاتر ساكن اصفهان و حومه انجام شد. روش‌ها: در يك مطالعه مقطعي بر مبناي نتايج طرح "برنامه ملي قلب سالم اصفهان" در سال 1387، تعداد 4619 نفر از افراد 19سال و بالاتر به روش نمونه‌گيري تصادفي خوشه‌اي چند مرحله‌اي انتخاب شدند و مورد بررسي قرار گرفتند. پرسش‌نامه كيفيت زندگي (World health organization quality of life-Bref يا WHOQOL-Bref)، پرسش‌نامه سنجش استرس (GHQ يا General health questionnaire)، پرسش‌نامه ارزيابي فعاليت فيزيكي Baecke، پرسش‌نامه ارزيابي عملكرد تغذيه‌اي FFQ (Food frequency questionnaire) و اطلاعات جمعيت‌شناختي مورد استفاده قرار گرفت. تحليل داده‌ها با استفاده از مدل رگرسيون كلاس پنهان با متغيرهاي پيش‌بين پنهان انجام گرديد. يافته‌ها: حدود 48 درصد شركت‌كنندگان در كلاس كيفيت زندگي متوسط قرار گرفتند كه 29 و 23 درصد آن‌ها به ترتيب در كلاس‌هاي با كيفيت زندگي پايين و خوب قرار داشتند. با نفوذترين متغيرهاي پيش‌بين در متمايز كردن افراد در كلاس‌هاي مختلف كيفيت زندگي عبارت از فعاليت فيزيكي، وضعيت مصرف دخانيات، وضعيت اقتصادي، جنسيت، استرس و ابتلا به عوامل خطر بيماري‌هاي قلبي- عروقي بودند. متغيرهاي وضعيت تاهل و محل سكونت فاقد اثر معني‌دار آماري بودند. نتيجه‌گيري: افزايش سطح آگاهي عمومي به منظور تغيير و تعديل عوامل ناسالم مرتبط با سبك زندگي و آموزش شيوه‌هاي مقابله با استرس و زمينه‌سازي براي برخورداري مناسب از مراقبت‌هاي بهداشتي (به ويژه با توجه به اهميت نقش سطح درامد) از طريق توزيع متوازن ثروت در جامعه، موجب ارتقاي كيفيت زندگي افراد در جامعه مي‌شود و در نهايت باعث افزايش بهره‌وري نيروي انساني و تعالي ساختار انساني و اجتماعي جامعه مي‌گردد. چنين مداخلاتي بايد متناسب با ويژگي‌هاي طبقات جنسيتي، سني و تحصيلي برنامه‌ريزي و اجرا گردند.

Abstract Background: Investigating the quality of life and its determinants in the general population provided a general prospective about the situation of the population’s health and a health plan for the society. The present research aimed at investigating the relationship between lifestyle domains and stress with quality of life, while controlling the effects of other confounders, in Isfahan’s population aged 19 and older. Methods: In a cross-sectional research based on the Isfahan Healthy Heart Program in 2008, 4619 people aged 19 and over were selected through multistage cluster sampling and investigated. Required Information were gathered based on the WHO quality of life questionnaire, general health questionnaire (12-questions), physical examination, Baecke Questionnaire, Nutrition Functional Examination FFQ Questionnaire and demographic characteristics of study participants. Latent class regression on latent factors was used for data analysis. Findings: About 48% of the participants were middle class, 29% and 23% of them were low and high class “in terms of quality of life” score, respectively. The most important predictors of quality of life were: physical activity, smoking, good economic situation, gender, Stress and suffering from risk factors of coronary heart disease. Marital status and place of residence were not statistically significant predictors. Conclusion: Increasing public awareness in order to change and modify unhealthy lifestyles, education of coping stress strategies and efforts for increasing of suitable access to health care facilities (considering the importance of economic level) through balance distribution of wealth in the society lead to the improvement of public quality of life and in turn the productivity of human resources and social situation. Such interventions should be specificly designed based on sex, age and educational attainment.