معرفي كتاب: نو انديشي براي هزاره نوين

آينده پژوهي مدرن قبل از جنگ جهاني دوم در اروپا و به ويژه در فرانسه تكوين يافت و در خلال همين جنگ به آمريكا كشيده شد. شيوه آينده پژوهي در ايالات متحده مبتني بر سنّت پيش‌بيني شده بود كه به عنوان رويكردي نخبه گرايانه و تك صدايي به كشف آينده شناخته مي‌شود. نخبه‌گرايي و فردگرايي از ويژگي‌هاي جامعه آمريكاست كه به طور طبيعي در سنّت آينده‌پژوهي اين كشور نيز بازتاب يافته است. اما جامعه ژاپن، مطلقاً قصد دنباله روي از سنّت آينده پژوهي در آمريكا را نداشته و مصمم است آينده كشور را با اتّكا به رويكردهاي بومي هماهنگ با روحيات و نگرشهاي ژاپني بسازد. سنّت آينده نگاري ابداعي ژاپن ماهيتي كثرت‌گرا، چند صدايي و مبتني بر مشاركت گروهها و ذي‌نفعان مختلف در بخشهاي دولتي، خصوصي و دانشگاهي دارد. جالب است كه اين سنّت ژاپني به دليل اثر بخشي بالا و رضايت خاطري كه براي فرزانگان و دانش آموختگان جامعه از هر طيف و قشر ايجاد مي‌كند، به سرعت از سوي اكثر كشورهاي غربي، به ويژه كشورهاي اروپايي(كه آنها هم به نظر خوشي نسبت به سنّتهاي آمريكايي ندارند) مورد استقبال قرار گرفت و سنّت پيش بيني را از اريكه قدرت يه زير كشيد. به همان نشان و دليل كه ابداع سنّت بومي آينده نگاري، ‌به تناسب روحيات و نگرشهاي جمع گرايانه و مشاركتي مردم ژاپن، امكان پذيرشد و چيزي از مقام و منزلت اين ملت در دنياي امروز نكاست - و به عكس، شاهد گويايي بر خردمندي، اعتماد به نفس و توانمندي فكري فرزانگان اين ملت بود- بر ما نيز فرض است كه سنّت آينده پژوهي بومي خود را با تاسّي به جهان بيني توحيدي و روحيات ويژه خود ابداع كنيم، هرچند اين امر نيازمند صرف هزينه بسياري باشد. آينده پژوهي به عنوان يك علم و فن‌آوري نرم، مشتمل بر مجموعه‌اي از مباني و اصول موضوعه و گستره‌اي از ابزارها و تكنيكهاست كه ماموريتهاي خاصي را در هر جامعه دنبال مي‌كند. آنچه به صورت ويژه نياز به مردمي سازي دارد، مباني اصول موضوعه اين علم و ماموريتهاي آن است كه اگر بتوانيم چيزي بر گستره ابزارها و تكنيكهاي آن نيز بيفزاييم، براي ما فضيلتي علمي خواهد بود. «نوانديشي براي هزاره نوين» را مي‌توان نخستين كتاب در زبان فارسي دانست كه پيشينه و مباني نظري آينده پژوهي را به تفصيل بررسي مي‌كند و نشان مي‌دهد كه چيزي بس فراتر از آينده نگاري است. علاوه بر مباحث نظري، موضوع آموزش آينده و به عبارتي، آموزش آينده نگري و آينده انديشي نيز در اين كتاب مورد توجه قرار گرفته است. آينده انديشي را به عنوان يك شيوه و مهارت فكري مي‌توان از نخستين سالهاي تولد به كودكان آموخت. اما اين موضوع در بسياري از نظامهاي آموزشي مورد غفلت قرار گرفته است. آينده پژوهي، دانش و مهارتي است كه خوب انديشيدن، خلاّقانه ديدن و شعله ور نگه داشتن چراغ اميد را در كوره راههاي زندگي، براي افراد به ارمغان مي‌آورد؛ آن هم در روزگاري كه در هر لحظه بر پيچيدگي‌هاي زندگي و شرايط آن افزوده مي‌شود.