ارتباط زير واحدهاي گلوتنين سنگين و صفات مرتبط با كيفيت دانه در ارقام گندم نان

Relationship Between High Molecular Weight Glutenin Subunits and Grain Quality Traits in Bread Wheat Cultivars

زير واحدهاي گلوتنين كه تحت تاثير عوامل وراثتي هستند تاثير به سزايي در كيفيت خمير گندم و نان حاصل از آن دارند. در اين بررسي صفات مرتبط با كيفيت دانه در 32 رقم تجاري گندم به‌همراه زيرواحدهاي گلوتنين با وزن مولكولي بالا با روش SDS-PAGE مورد ارزيابي قرار گرفتند. بر‌اساس نتايج، ارقام زاگرس، مارون، چناب و سيروان برترين ارقام از نظر زيرواحدهاي گلوتنين با وزن مولكولي بالا بودند و ارقام بزوستايا، پارسي، گلستان، چناب، نيك‌نژاد، اترك، مرودشت، كرج2، خزر1، ويري‌ناك، رسول و مغان1 داراي ارزش كيفي مطلوبي نسبت به ساير ارقام بودند. بين آزمون ارتفاع رسوب SDS با آلل‌هاي *2 ، 10+5 و18+17 همبستگي مثبت و معني‌داري وجود داشت. نتايج تجزيه به مولفه‌هاي اصلي تاييد كرد كه چهار مولفه مي‌تواند 4/73 درصد از كل تغييرات ارزش كيفي نانوايي را توجيه كند. با توجه به اين نتايج، غربال بر اساس صفات تاثيرگذار در اين مولفه‌ها نظير درصد پروتيين، ميزان جذب آب، سختي دانه و حجم رسوب SDS مي‌تواند مناسب باشد. بر اساس نتايج رگرسيون گام‌به‌گام، درصد سن‌زدگي، عدد زلني، درصد پروتيين و وزن هزار دانه 8/76 درصد تغييرات ارتفاع رسوب را توجيه كردند. ارقام برگزيده از نظر امتياز ژنوتيپي و آزمون‌هاي فيزيكي براي استفاده در برنامه‌هاي به‌نژادي تعيين شدند.

Glutenin subunits which are influenced by genetic factors have significant impact on the bread making quality. In this study, grain quality traits together with high molecular weight glutenin subunits were evaluated in 32 commercial cultivars of bread wheat using SDS-PAGE. Cultivars Zagross, Maroon, Chenab and Sirvan with 10 genome score were high quality cultivars and cultivars Bezostaya, Parsi, Golestan, Chenab, Niknejad, Atrak, Marvdasht, Karaj 2, Khazar 1, Vee/Nac, Rasoul and Moghan 1 with favorable quality were better than other cultivars. There were significant positive correlations between 2*, 17+18 and 5+10 alleles and SDS-sedimentation volume. Principal component analysis performed for 12 traits showed that four components defined 73.4% of observed variations. Accordingly, screening based on the effective characteristic such as protein (%), water absorption (%), grain hardness and SDS-sedimentation volume can be appropriate. Based on the results of stepwise regression analysis, sunn pest damage (%), Zeleny sedimentation volume, grain protein content and 1000 grain weight respectively justified a total 76.8% changes of SDS-sedimentation volume. Selected cultivars based on genotypic rating and physical test were determined for breeding programs