صفات رويشي و زايشي برخي ارقام و ژنوتيپ‌هاي بومي ايراني و خارجي گردو (Juglans regia L.)

Vegetative and Reproductive Traits of some Iranian Local and Foreign Cultivars and Genotypes of Walnut (Juglans regia L.)

در اين بررسي سي و پنج صفت مورفولوژيكي در هفت رقم و ژنوتيپ اميدبخش جمال، دماوند، K72، Z53، Z60، Z67 و B21 و هشت رقم خارجي چندلر، پدرو، هارتلي، روند د مونتيگناك، سر، لارا، وينا و فرانكت از بهار 1387 به مدت دو سال ارزيابي شد. در بين صفات مربوط به درخت تنوع متوسطي مشاهده شد ولي صفات قدرت رشد درخت و عادت باردهي تنوع بيشتري نشان دادند. در بين صفات برگ تنوع كمتري مشاهده شد. زمان باز شدن برگ تنوع بسيارزيادي نشان داد به طوري كه در ميان ارقام مختلف 22 روز اختلاف در زمان باز شدن زود برگ‌ده‌ترين و ديربرگ ده ترين رقم‌ها مشاهده شد. از نظر زمان باز شدن گل‌هاي نر و ماده نيز تنوع زيادي مشاهده شد. از نظر ديكوگامي دو رقم/ژنوتيپ پروتوژين، يك رقم هموگام و بقيه پروتاندر بودند. تنوع درزمان رسيدن ميوه نيز بسيار زياد بود. تفاوت در زودرس‌ترين و ديررس‌ترين رقم 42 روز بود. شكل ميوه در مقطع طولي منطبق بر درز و عمود بر آن، قابليت بهتري در تفكيك ارقام داشت. اندازه ميوه، مغز و درصد مغز نيز تنوع خوبي نشان داد. در ميان ارقام خارجي، ارقام چندلر، پدرو، و هارتلي از نظر دير برگ دهي، باردهي جانبي و كيفيت ميوه و مغز به عنوان رقم‌هاي برتر تعيين شدند. رقم‌هاي روند د مونيتگناگ و فرانكت نيز در سال‌هاي ارزيابي پوشش گرده‌افشاني خوبي را با سه رقم مذكور نشان دادند. در ميان ژنوتيپ‌هاي داخلي نيز رقم جمال نسبت به سايرين برتري نشان داد و رقم دماوند به عنوان گرده‌دهنده مناسب پوشش خوبي را براي دوره پذيرش گل‌هاي ماده آن نشان داد.

Thirty five morphological traits were evaluated in seven local walnut genotypes Jamal, Damavand, B21, K72, Z53, Z60, Z67 and eight foreign cultivars Chandler, Pedro, Hartley, Ronde de Montignac, Serr, Lara, Vina and Franquette in 2008 and 2009. Related to tree traits, a moderate variation in characters were observed, but there were higher variations in tree vigor and bearing habit. Leaf characteristics showed lower variation, while leafing time, showed very high variation so that there were 21 days difference between the earliest and latest cultivars. Pistillate flower receptivity and pollen shedding period order, could separate the genotypes. According to dichogamy, two genotypes were protogynous, one cultivar was homogamus tend to protogynous and the others were protandreous. Time of fruit ripening was also highly variable. There were 42 days difference between the earliest and latest cultivars. Fruit shapes in longitudinal section through and perpendicular suture had high potential to distinct genotypes. Fruit and kernel size, and kernel percent also showed high variation. In conclusion, cultivars Chandler, Pedro and Hartley showed to be superior based on leafing date, lateral fruitfulness and nut and kernel characteristics. Cultivars Ronde de Montignac and Franquette had good pollen shedding period for these three cultivars. Local cultivar Jamal had better performance and Damavand showed good pollen shedding period appropriate for it.