پايداري منابع آب و الگوي بهينه كشت در ايران:كاربرد برنامه‌ريزي كسري

A Study on the Optimal Cropping Pattern in Iran Using Nonlinear-Fractional Programming

هدف اين مطالعه پيدا كردن الگوي كشت بهينه اي است كه در آن درآمد خالص را به ازاي هر متر‌مكعب آب مصرفي حداكثر كند و با كاهش مصرف آب در رسيدن به مصرف پايدار منابع محدود آب كمك نمايد. بدين منظور از روش برنامه‌ريزي كسري استفاده گرديد. اين روش قادر است همزمان چند معيار را بسنجد. اين مطالعه در دو سناريو تحت عنوان سناريوي قيمت‌هاي داخلي و سناريوي قيمت‌هاي بين‌المللي اجرا گرديد. براي مقايسه ميزان پايداري، نسبت درآمد به ميزان آب مصرفي به عنوان تابع هدف مورد استفاده قرار گرفت. نتايج حاصل حاكي از آن است كه در الگوي بهينه برنامه‌ريزي كسري، نسبت درآمد به آب مصرفي بيشتر از اين نسبت در الگوي بهينه برنامه‌ريزي خطي ساده مي‌باشد. در واقع ميزان مصرف آب به ازاي يك واحد درآمد در اين الگوي كاهش مي‌يابد. بر اساس يافته‌هاي اين مطالعه به نظر مي‌رسد با توجه به نتايج حاصل از مقايسه دو سناريوي موجود، استفاده از سياست‌هاي قيمت‌گذاري بهتر، مي‌تواند روي درآمد بخش كشاورزي كشور تاثير مثبت بگذارد. داده‌هاي مورد استفاده در اين مطالعه مربوط به سال زراعي 85-84 مي‌باشد كه از سايت وزارت جهاد كشاورزي، سايت مركز آمار و سالنامه‌هاي كشاورزي جمع‌آوري گرديد.

The purpose of this study is to find optimal cropping pattern in Iran, which maximizes the net income return per cubic meter of water consumed. Our aim is to achieve the efficient utilization of the scarce water resources. For attaining this goal, the method of fractional programming was applied to data collected from the site of Ministry of Jihad-E-keshavarzi, statistical center of Iran and yearbook of agriculture. This study was performed in two scenarios one under internal prices scenarios and the other under international prices scenario. The ratio of income to water consumed is taking as measure to gauge consistency rate. The findings show that the ratio of income to water consumed in fractional programming is higher than that of in linear programming. In other words, in optimum pattern of cropping the amount of water consumed is reduced considerably .Based on the findings, it can thus be concluded that we can enhance the performance of agricultural sector by adopting the appropriate pricing policies.