زمين‌شناسي، كانه‌نگاري، ژيوشيمي و زايش معدن منگنز بزنين، اردستان (استان اصفهان)‏

Geology, Mineralography, Geochemistry and Genesis of Boznein Mn ‎Mine, Ardestan (Esfahan Province) ‎

كانسار منگنز بزنين در 25 كيلومتري جنوب- جنوب باختر اردستان و در كمربند ماگمايي اروميه- دختر قرار دارد. واحدهاي اصلي منطقه مورد مطالعه را توالي هاي آتشفشاني، آذرآواري و ‏توده هاي نفوذي به سن ايوسن مياني تا اليگوسن پاييني تشكيل مي دهند. گنبد ريوليتي پورفيري از اين مجموعه، به سن ايوسن بالايي- اليگوسن پاييني، ميزبان كانه زايي اقتصادي منگنز است. ‏كانه‌زايي منگنز در كانسار بزنين به‌صورت رگه هايي با امتداد چيره شمال خاور- جنوب باختر، با طول منقطع 5/1 كيلومتر و عرض متوسط 5/1 متر در دو كارگاه استخراجي يك و دو رخ داده ‏است. ذخيره قابل بهره برداري اين كانسار 60 هزار تن با عيار ميانگين 18/50 درصد ‏MnO‏ برآورد شده است. كاني‌هاي اصلي منگنز براونيت، بيكسبايت، هاسمانيت، اسپسارتين، ‏رودوكروزيت، منگانيت، پيرولوزيت، پسيلوملان وكريپتوملان هستند كه به‌همراه كاني‏‎هاي آرسنيك و مس با بافت‎هاي توده اي، ريزبلور (ميكروكريستالين)، بلوري، كلوفرم و كلوييدال، ‏حبابي‌شكل، سوزني، تيغه اي، رگچه اي، برشي، استوك ورك و بازماندي ديده مي‌شوند. برپايه ويژگي‌هاي ژيوشيميايي كانسنگ در اين كانسار و مقايسه آنها با كانسارها و انواع شناخته ‍‌شده ‏منگنز، اين كانسار همخواني خوبي با كانسارهاي گرمابي منگنز نشان مي دهد. بر پايه ويژگي‎هاي زايشي مانند شكل كانه زايي، سنگ ميزبان، ساخت و بافت كانسنگ، بررسي هاي كاني‎شناسي ‏و كنترل‌كننده هاي زايشي نيز اين كانسار قابل مقايسه با كانسارهاي منگنز نوع اپي‎ترمال است. در مورد منبع احتمالي منگنز، مي توان كانه زايي همزاد(سين ژنتيك) كم عيار در واحد كهن‌تر از ‏گنبد ريوليتي را واحد تامين‎كننده فلزات در نظر گرفت. به‌گونه‌اي‌كه با نفوذ گنبد ريوليتي در اين واحد، منگنز به صورت رگه هاي ناهمزاد (اپي ژنتيك) پرعيار در گنبد بالا تغليظ شده است. ‏

Boznein manganese deposit is located in 25 km south-southwest of Ardestan, part of Urmiyeh-Dokhtar magmatic belt. The main units in the ‎studied area are volcanic-pyroclastic sequences & intrusive bodies of middle Eocene-lower Oligocene. Porphyroid rhyolitic dome (upper ‎Eocene-lower Oligocene) is host rock of economic Mn mineralization. The mineralization occurred as veins trending mostly NE-SW of ‎interrupted total length of 1.5 m width at two active mines of 1 and 2. Exploitable reserve of the mine is estimated to be 60,000 tons of an ‎average grade of 50.18% MnO. The main Mn ore minerals including braunite, bixbyite, hausmanite, spessartine rhodochrosite, manganite, ‎pyrolusite, psillomelane, cryptomelane that by As and Cu minerals. Ores shows massive, microcrystalline, euhedral, colloform, colloidal, ‎bubble form, acicular, tabular, veinlet, breccia, stockwork and residual textures. In base of ore samples geochemical characteristics and ‎comparison with studied Mn types and deposits, indicate a good match with hydrothermal Mn-deposits. In base of mineralization form, host ‎rock petrography and age, ore texture and structure, mineralogy, geochemical characteristics and genetic controlling factors, the Boznein ‎deposit shows similarities with epithermal Mn-deposit. Non-economic syngenetic Mn-mineralization in the unit older than rhyolitic dome ‎can be considered as the possible source of the Mn. Contemporaneous with intrusion rhyolitic dome, Mn concentration led to high grade ‎epigenetic Mn vein in surrounding porphyroid rhyolitic dome.‎