ترسيم «ميان‌رشتگي» در پژوهش‌هاي علم سنجي

Mapping the Interdisciplinarity in Scientometric Studies

مطالعات علم‌سنجي در سال‌هاي اخير بسيار فزوني يافته است. بيشتر اين مطالعات به گزارش‌هاي اجرايي شبيه بوده است و متخصصان اين حوزه نيز از اين مساله ابراز نگراني كرده‌اند. اينكه علم‌سنجي يك حوزه فرارشته‌اي، ميان-رشته‌اي، و يا چندرشته‌اي است در پژوهش‌هاي بسيار فراوان پيشين چندان مورد توجه نبوده است. در اين پژوهش، با استفاده از يك رويكرد علم‌سنجي به بررسي مقالات منتشرشده با عنوان علم‌سنجي پرداخته مي‌شود و نتايج آن در قالب پاسخ پرسش‌هاي زير ارايه مي‌گردد: 1) آيا علم‌سنجي رويكردي ميان‌رشته‌اي است؟ 2) سهم حوزه‌هاي علمي گوناگون از مقالات علمي با عناوين علم‌سنجي چقدر است؟ 3) تحولات اخير علم‌سنجي به‌كدام سمت‌وسو سير مي‌كند؟ داده‌هاي اين پژوهش از پايگاه «وب‌آوساينس» استخراج گرديد و براساس آن به ترسيم ارتباطات حوزه‌هاي علمي گوناگون در توليد مقالات با عنوان علم‌سنجي پرداخته شد. نتايج نشان مي‌دهد مطالعات علم‌سنجي را مي‌توان در زمره مطالعات ميان‌رشته‌اي قلمداد كرد كه بيشتر در سيطره دو رشته علوم كتابداري و اطلاع‌رساني و علوم رايانه قرار دارد. همچنين، سهم حوزه‌هاي علمي گوناگون از مطالعات علم‌سنجي يكسان نيست و بيشترين ميزان مقالات منتشرشده با اين رويكرد، به دو حوزه علمي پيش‌گفته تعلق دارد. گفتني است سال‌هاي 2006 تا 2010 پررونق‌ترين دوره زماني انتشار مقالات با عناوين علم‌سنجي است. در اين سال‌ها، حوزه‌هاي علمي به مطالعات علم‌سنجي بيشتر روي آورده‌اند و به‌احتمال، اين مساله ناشي از توجه كشورهاي مختلف جهان به مطالعات سنجش كمّي در حوزه علم و سياست‌گذاري و برنامه‌ريزي براي پيشي گرفتن از يكديگر است.

The scope of scientometric studies has been increased in recent years. Most of previous studies in this field are just like executive reports, and the international scholars have expressed their concerns about this problem. The nature of scientometric studies has not been studied in previous researches and we do not know that scientometric studies are categorized in multidisciplinary, interdisciplinary or cross-disciplinary domain. This paper explored the use of scientometric approach to study the scientometrics domain. We responsed to these questions: 1) Is the scientometric studies classified in interdisciplinary domain? 2) What is the contribution of different scientific fields to scientometric studies? 3) What is the current direction of scientometric studies? The data was extracted from Web of Science (WoS). The results showed that scientometric studies were a part of interdisciplinary studies. Furthermore, the library and information science and computer science had major contribution to this field.