بررسي همديدي كنش‌هاي چرخندي ترازهاي مختلف جوي ايران در سال 1369

A Synoptic Analysis of Cyclonic Activities at Different Levels of Iran Atmosphere Case study: Year 1990

پژوهش حاضر به بررسي همديدي كنش‌هاي چرخندي در ترازهاي مختلف جوي ايران پرداخته است. مناطق چرخندزايي و مسيرهاي حركتي آن‌ها را مي‌توان توسط الگوريتم‌هاي مشخصي تعيين كرد. اين پژوهش در راستاي شناسايي موقعيت زماني و مكاني چرخندهاي تاًثيرگذار بر ايران در مقياس ماهانه و فصلي انجام شده است. براي شناسايي چرخندها، داده‌هاي 6 ساعته‌ي ارتفاع ژيوپتانسيل (HGT) تراز 1000 ،925 ،850 ،700 و500 هكتو پاسكال براي مختصات 30 درجه غربي تا 80 درجه شرقي و0 تا 80 درجه شمالي براي سال 1369 از پايگاه اقليمي NCEP/NCAR استخراج گرديد. با بررسي آماري چرخندهاي ترازهاي مختلف اين نتايج به دست آمد: تراز 500 هكتوپاسكال با 2284 چرخند در سال 1369 در كل محدوده‌ي مورد مطالعه بيشترين تعداد چرخند را بين همه‌ي ترازها داشته و كمترين فراواني نيز مربوط به تراز 850 هكتوپاسكال بوده كه تنها 990 چرخند را داشته است. بطور كلي در تراز 700و500 هكتوپاسكال دوره اوج فعاليّت چرخندهاي مديترانه‌اي آذر و بهمن‌ماه بوده است و در كل دوره‌ي سرد سال بر روي كشور ايتاليا يك مركز چرخندي وجود داشته است. مركز چرخندي دوم در شرق ايتاليا از يونان تا قبرس كشيده شده است. در فصل زمستان مراكز چرخندزايي ايتاليا به نيمه شرقي دريا و روي قبرس، سوريه و تركيه منتقل مي‌شود. اين مكان‌ها كانون‌هاي اصلي چرخندزايي فصل زمستان را تشكيل مي‌دهند. به‌طور كلي به نظر مي‌رسد محدوده‌ي گسترش چرخندهاي ديناميكي از تراز 500 تا تراز 700 هكتو پاسكال مي‌باشد و تنها در حالتي كه چرخندي خيلي قوي باشد در ترازهاي پايين‌تر از 700 هكتوپاسكال ديده مي‌شود.

The present research has studied the synoptic of cyclonic activities at different levels of Iran’s atmosphere. The cyclone-genesis zones and its movement paths can be identified by several algorithms. This research has performed to identify the temporal and spatial conditions of effective cyclones on Iran climate on seasonal and monthly scales. To identify the Cyclones, 6hours data of geo potential heights (HGT) for 1000,925, 850, 700, and 500 hPa levels were extracted from NCEP/NCAR database for coordinates of 30?west up to 80? east and 0? - 80? north for year 1990. The statistical analysis of cyclones in several levels of atmosphere showed that in 1990, maximum number of cyclones occurred in 500 hPa level and the least frequencies occurred in 850 hPa that have only 990 cyclones. Generally in 500 and 700 hPa, the peak of Mediterranean cyclones activities occurred in December to February. In cold period, a cyclone- genesis center has been located in Italy. The second cyclone- genesis center is extended from Greece up to Cypress. In winter, Italian cyclone- genesis centers are transferred to eastern half of Mediterranean Sea, on Cypress, Syria and Turkey. These locations comprise the main cyclone- genesis centers in winter. Generally it seems that the expanding limit of dynamic cyclones are from 500 to 700 hp level. Only if the cyclone is very strong it can be seen at levels lower than 700 hPa.