بررسي رشد رويشي، تغييرهاي فيزيولوژيكي و بيان ژن نيترات ردوكتاز تحت تاثير كود اوره در اسفناج

اسفناج (Spinacea oleracea L.) يكي از سبزي‌هاي مهم تيره چغندريان است. مصرف روز افزون كودهاي شيميايي نيتروژنه سبب افزايش غلظت نيتروژن به فرم نيترات در خاك و تجمع آن در بافت اين دسته از سبزي‌ها مي‌شود، تعيين يك سطح منطقي در مصرف كود مهم مي‌نمايد. اين آزمايش در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار روي رقم ‘نيوپرشين’ اسفناج در گلخانه تحقيقاتي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان انجام شد. تيمارهاي آزمايش شامل سطح‌هاي كود اوره (صفر، 100، 200 ،300 ، 400 و 500 كيلوگرم در هكتار) بود. ويژگي‌هاي ظاهري شامل تعداد برگ، سطح برگ، وزن خشك برگ و ويژگي‌هاي كيفي شامل مقدارهاي پروتيين، كلروفيل (a و b)، مقدار نيترات و بيان نسبي ژن‌ نيترات ردوكتاز بود. نتيجه‌ها نشان داد كه تعداد برگ، سطح برگ، وزن خشك برگ و مقدار پروتيين با افزايش اوره تا 300 كيلوگرم در هكتار افزايش يافت و با افزايش اوره از 300 كيلو، افزايش معني‌داري در اين ويژگي‌ها مشاهده نشد. با افزايش مقدار كود اوره، نيتروژن، كلروفيل a و b افزايش يافت. مقدار كلروفيل a در اين مطالعه نسبت به كلروفيل b بيشتر بود. در اين مطالعه افزايش مقدار نيترات در برگ و دمبرگ با افزايش كود اوره مشاهده شد. اين افزايش در سطح‌هاي بالاتر كود اوره و همچنين در دمبرگ نسبت به برگ بالاتر بود. افزايش كود اوره تا 200 كيلوگرم در هكتار باعث افزايش معني‌دار بيان ژن نيترات ردوكتاز شد. با افزايش بيشتر اوره بيان ژن افزايش كم‌تري نسبت به شاهد نشان داد كه باعث افزايش تجمع نيترات در برگ شد.

Spinach (Spinacea oleracea L.) is one of the most important vegetables of Chenopodiaceae. Excessive nitrogen fertilizers application increases plant nitrate accumulation. A complete randomized block design greenhouse experiment was carried out to study the effects of nitrogen levels on growth, nitrate accumulation and nitrate reductase in ‘New persian’ variety of spinach in Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources. Treatments included 0, 100, 200, 300, 400 and 500 kg ha-1 urea. Measured traits included leaf number, leaf area, leaf dry weight, protein, nitrate content, chlorophyll a, b and nitrate reductase gene expression. Results showed that leaf number, leaf area, leaf dry weight and leaf protein content increased as urea level increased up to 300 kg ha-1 but there was no significant increase when urea increased to 400 and 500 kg ha-1. Chlorophyll content (a, b) and nitrate formation increased when more urea were used. Nitrate level was greater in petiol than leaf blade. Urea fertilizer up to 200 kg ha-1 increased nitrate reductase transcript significantly but at higher levels, the gene expression showed lower activity and caused higher accumulation of nitrate in the leaves.