افعال دومفعولي در زبان فارسي: تعامل ميان نحو و كلام

Ditransitive Verbs in Persian: Interaction between Syntax and Discourse

در اين مقاله ساختار افعال دو‌مفعولي در زبان فارسي مورد بررسي قرار مي گيرد. چنين بررسي اي در چارچوب دستور ساختاري گلدبرگ (زير چاپ)، نگاهي متفاوت (غير خطي) به چنين افعالي دارد. يكي از اهداف اين پژوهش، تبيين ويژگي هاي دروني ساختارها و تعيين انواع ساختارهاي افعال دو‌مفعولي در زبان فارسي است. در اين مقاله درصدديم تا با نمايش تمايزات ساختاري افعال دو‌مفعولي در زبان فارسي، نقطه تلاقي نحو و كلام را نيز نشان دهيم. علاوه بر تفاوت هاي نحوي و صوري مي‌توان به تمايزات كاربردي و كلامي نيز اشاره كرد. اين مهم، تنها با نگاهي تعاملي (ميان نحو و كلام) و به بيان ديگر، رويكردي صوري- نقشي ميسر خواهد بود. بررسي داده هاي فارسي نشان مي دهد كه تاثير ساخت اطلاع و تعامل آن با پذيرا و كنش رو در چنين ساختارهايي اجتناب‌ناپذير است. بنابراين اين بررسي نشان مي دهد عوامل كاربردي، همگام با عوامل نحوي‌/ صوري در عملكرد وابسته‌هاي اسمي تاثير گذار هستند. ساخت اطلاع بر نحوه توزيع وابسته هاي اسمي و ميزان سيطره آن‌ها در جملات فارسي تاثير بسزايي دارد. از‌اين‌رو، اين ساختارها علاوه بر تمايزات صوري، تفاوت‌هاي اطلاعي نيز دارند. در‌نتيجه، با اتكاي به توجيه‌هاي نحوي در كنار ملاحظات كاربردي، مي توان به تبيين چندجانبه و جامعي كه هدف اصلي اين پژوهش است، دست يافت.

In this paper, the constructions of ditransitive verbs are examined in Persian. This study based on Construction Grammar (Goldberg: in press) views differently on this type of verbs. One of the objectives in this paper is to explain the internal properties of ditransitive constructions and determine their different types. The purpose is to display the distinctions of ditransitive constructions in order to demonstrate the interaction between syntax and discourse. Besides their syntactic differences, pragmatic ones will be mentioned too. This can be achieved by choosing a formal-functional approach. The Persian data analysis shows the effect of information structure and its interaction with patient and theme. Therefore, the contextual factors are considered as important as the syntactic ones. Information structure exerts a noticeable effect on the distribution of nominal arguments as well as on their scope properties among the Persian sentences. Thus these constructions not only indicate formal distinctions but also informative ones. Consequently, comprehensive and multi-dimensional interpretation, which is the basic goal in this study will be attained by relying on syntactic- pragmatic explanations.