بررسي تاثيرآموزش برمبناي الگوي PEN -3 در ارتقاي رفتارهاي تغذيه‌اي دختران 16-12 سال داراي چاقي و اضافه وزن شهر رزن (همدان) در سال 1390

Effectiveness of education by PEN -3 cultural model on improve feeding behaviors in adolescent girls with obesity and over weight in Razan city (Hamadan)- 2010

اهداف: سازمان جهاني بهداشت، ايران را يكي از هفت كشور با شيوع بالاي چاقي دوران كودكي و نوجواني معرفي‌كرده و بر اصلاح عوامل موثر در چاقي تاكيد مي‌نمايد. لذا اين مطالعه با هدف بررسي تاثيرآموزش براساس مدل PEN -3 بر ارتقاي رفتارهاي تغذيه اي در دختران نوجوان داراي چاقي و اضافه‌وزن شهر رزن انجام‌ شده‌است. روش ها: اين پژوهش يك مطالعه‌ي نيمه تجربي بود كه بر روي 78 دختر نوجوان 16-12 ساله دچار چاقي و اضافه‌وزن كه به طور تصادفي انتخاب و به دو گروه آزمون و كنترل تقسيم شده بودند، انجام‌شد. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه‌ا‌ي كه روايي آن از طريق صوري و محتوايي و پايايي آن با باز‌آزمون (94/0 = r) و آلفاي كرونباخ(79/0= ?) تاييد شده‌بود، جمع‌آوري شد. چهار جلسه برنامه‌ي آموزشي براي گروه تجربي اجرا شد و نتايج حاصل طي دو مرحله، بلافاصله و يك‌ماه بعد از مداخله، در هر دو گروه بررسي گرديد. داده‌ها با استفاده از روش‌هاي آمار توصيفي، آزمون‌هاي آماري مناسب و از طريق نرم افزار SPSS 16تجزيه و تحليل شد. يافته ها: نتايج آزمون t مستقل و كاي‌دو، قبل از مداخله تفاوت معني‌داري را بين دو گروه نشان نداد(0.05 p > ). ولي بعد از مداخله، تفاوت معني‌داري در گروه تجربي نسبت به قبل از مداخله و با گروه كنترل، در سازه‌هاي مدل، يعني آگاهي (0.001 p < و 87/91= F)، نگرش(0.001 p < و 93/15= F)، عملكرد(0.001 p < و 69/35= F)، تقويت‌كننده‌ها (0.001 p < و 61/37= F) و توانا كننده‌ها (0.001 p < و 93/11= F) نسبت به قبل مشهود بود. نتيجه‌گيري: نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه آموزش تاثير قابل ملاحظه‌اي در تغيير رفتار دارد و كارايي آموزش با مدل PEN -3 را تاييد مي‌كند. بدين صورت كه دسترسي فرد به منابع و حمايت اجتماعي مثبت موجب ارتقاي سطح آگاهي و نگرش و عملكرد تغذيه‌اي فرد مي‌شود و قبل از آموزش شناسايي اين عوامل ضروري است.

Methods: WHO has referred to Iran as one of the seven countries with high prevalence of obesity in children and adolescents and insists on modifying effective factors on obesity [1]. So, this study has been conducted to determine the effect of education by PEN -3 cultural model on improve feeding behaviors in obese and over weight adolescents girls. Materials and Methods: This research is a quasi experimental study conducted on 78 obese adolescent girls aged 12-16that were randomly divided to experimental and control groups. The data collected using a questionnaire that its reliability and validity had been confirmed through face and content validity and reliability with test-re test (r=0.94) and Cronbachʹs Alpha (?=0.79). Educational programs was implemented for four sessions for experiment group and the results were evaluated in two groups in during two stages, once just after and one month after intervention again. The collected data were analyzed by descriptive and suitable analytical tests through SPSS 16. Results: T test and Chi-square showed no significant differences between experiment and control before intervention. But there was significant difference in experimental group after the intervention than before and control groups in structures of models such as knowledge (F= 91.87& p=0.001), attitude (F= 15.93& p < 0.001), performance (F= 35.69& p < 0.001), Nurturers (F= 37.61& p < 0.001) and enablers (F= 11.93& p < 0.001). Conclusion: This suggests that education efforts have been remarkably successful in changing behaviors and lend support to the PEN-3 model, Such as access to resources and positive social support , lead to improve knowledge , attitude and nutritional function and before education, it is necessary to identify the factors.