نقش عقل در فهم آيات قرآن از منظر ملاصدرا

Molla Sadra on the Role of Reason in Perceiving Quranic Verses

در ميان انديشمندان مسلمان، صدرالمتالهين ازجمله كساني است كه رويكرد خاصي به حدود شناختيِ عقل در فهم قرآن به‌عنوان يك متن وحياني دارد. وي معتقد به جداناپذيري شريعت و اصول عقلي است و قرآن را امري عقلي مي‌داند. بنابراين نقش عقل در اصول و مباني مورد پذيرش وي در جهت فهم قرآن قابل توجه است. صدرالمتالهين تدبر در آيات قرآن را مرتبط به تدبر در عالم هستي مي‌داند و قرآن را نور عقلي معرفي مي‌كند كه از طريق آن نور، مبدا و معاد شناخته و حقايق اشيا مشاهده مي‌شود. ملاصدرا هم‌تراز با درجات كمالي خرد انساني به درجه‌اي از بطن قرآن معتقد است. انسان كامل كسي است كه ازجهت مرتبه عقلي به اكمال رسيده است. ملاصدرا شرط بهره‌مند شدن از حقيقت و بطون قرآن را استفاده از نيروي تعقل مي‌داند و براين اساس، تاويل در تفسير قرآن امري ضروري است و ميدان درك معاني قرآن براي جولان اهل فهم و تامل و تعقل وسيع است. در اين تحقيق به واكاوي نقش عقل در درك معاني قرآن از ديدگاه صدرالدين شيرازي خواهيم پرداخت.

Molla Sadra is counted among those of special approach toward the limits of reason in perceiving Quran as a Divinely revealed text. He views Divine law as something not separable from reason and Quran as something reasonable. The role of reason, therefore, in his principles and philosophical rules is considerable. He considers deep thinking on Quranic verses to be linked to deep thinking on the world of existence. In this way, Sadra introduces Quran as a light in the shadow of which the origion and the end and the reality of beings become attainable and visible for man. Molla Sadra believes in a degree of inner aspect for Quran in accordance with human perfection grades. For him, super man would be of consider degrees of perfection with regard to reason. Sadra knows using reason as an essential ground for perceiving the truth and inner meaning of Quran. On such a basis, hermeneutics is essential for interpreting Quran and is counted as a vast field for perceiving the true meaning of it.