آسيب شناسي كاربردهاي قرآني ملاصدرا؛با محوريّت مبحث نفس كتاب الشواهد الربوبيه

The Critical Analysis of Mullā Sadrā’s Quranic Applications:In study of Soul in His Al-Shawahid al-rububiyah

ملاصدرا، در مبحث نفسِ كتاب الشواهد الربوبيه في المناهج السلوكيّه،مانند بسياريديگر از آثار خود، به كرّات از آيات قرآن بهره برده است. در مقاله حاضر،اين كاربردها مورد تحليل و بررسي قرار گرفته است. بدين منظور، كاربست آيات در اين مبحث، در چهار بخش دسته بندي شدهو سپس درستي يا نادرستي كاربرد اين آيات در آن مواضع، مورد ارزيابي و مداقّه قرار گرفته است. فرضيه بحث،استفاده بجا و صحيح ملاصدرا از اين آيات بوده؛ اما نتيجه مداقّهبيشتر آن است كه در بسياري از موارد، آرا و پيش فرض هاي فلسفي وي سبب شده-اند كه فهم او از اين آيات و به كارگيري آن ها در مواضع و موارد خاص، با ظاهر و سياق آيات مباين و ناسازگار باشد؛ و لذا نوعي تفسير يا تاويل باطل محسوب مي شوند. تنها در موارد اندكي، استفاده صدرا از آيات و تفسير آن ها، منطبق بر معناي ظاهري و سياق آيات بوده است، و او در ارايه چنين تفاسير صحيح و متقني از مباني فلسفي و حِكمي خود بهره برده است.

Mull? Sadr?has frequently used Quranic verses in the chapter on "soul" in hisAl-Shaw?hid al-rub?biyah, like many of his other works. In this paper, we shall analyze the application of these verses for the study of soul.For this purpose,applications of the verses in this topic are classified into four parts; and then the eligilbilityof the applications of these verses in those positions is evaluated. At first glance, it seems that Mull? Sadr? has applied these verses properly; But the result of this evaluation is that in many cases, his philosophical views and assumptions have caused his understanding of these verses and applying them in special positions and cases are inconsistent with their apparent meaning and pattern and therefore this is a kind of wrong and invalid exegesis. Only in a few cases, his applications of the verses and their interpretations are consistent with their apparent meaning and pattern; he has made use of his philosophical basics in the presentation of such correct and certain interpretations.