ريزافزايي گياه دارويي چويل (Ferulago angulata (Schlecht) Boiss) در شرايط درون شيشه‌اي

چويل Ferulago angulata (Schlecht) Boiss يكي از گيا‌هان دارويي مهم تيره چتريان مي‌باشد كه كاربرد اقتصادي فراواني دارد. به منظور ريزافزايي و بهينه كردن شرايط رشد و نمو در شرايط درون شيشه‌اي براي گياه چويل دو آزمايش جداگانه طراحي شد. آزمايش اول به هدف توليد ماده‌هاي گياهي مورد نياز و مطالعه تاثير تركيب تنظيم كننده‌هاي رشد بنزيل آمينو پيورين (BAP)، ايندول بوتيريك اسيد (IBA)، نفتالين استيك اسيد (NAA) و كينتين (Kin) و تيمار شاهد (محيط كشت MS با يك چهارم غلظت) بر كشت رويان بود. در آزمايش دوم، از ريزنمونه‌هاي پاهنگ و جوانه انتهايي در محيط‌هاي كشت داراي غلظت‌هاي مختلف تنظيم كننده‌هاي رشد BAP و NAA براي ساقه‌زايي و از تنظيم كننده‌هاي رشد IBA و NAA براي ريشه‌زايي استفاده شد. نتيجه‌هاي حاصل از آزمايش اول نشان داد كه اضافه‌ كردن تنظيم كننده‌هاي رشد اكسين و سايتوكينين به محيط كشت نه تنها رشد و نمو را بهبود نبخشيد، بلكه باعث به ‌هم خوردن تعادل تنظيم كننده‌هاي رشد رويان، جلوگيري از رشد و نمو رويان و تبديل آن به گياهچه كامل شد. در آزمايش دوم، ريزنمونه پاهنگ پاسخ مناسب‌تري به ساقه‌زايي نشان داد و تركيب تنظيم كننده رشد 2 ميلي‌گرم در ليتر BAP به همراه 15/0 ميلي‌گرم در ليتر NAA از نظر تمام ويژگي‌هاي اندازه‌‌گيري شده بهترين نتيجه را جهت ساقه‌زايي داشت. به علاوه در بين تيمارهاي مختلف، تنها IBA به مقدار 5/0 ميلي‌گرم در ليتر براي ريشه‌زايي اين گياه موثر بود. بر اساس نتيجه‌هاي اين پژوهش پاسخ گياه چويل به كشت درون شيشه‌اي و گياه افزايي انبوه رضايت بخش است.

Medicinal chavil plant (Ferulago angulata (Schlecht) Boiss) is an important plant belonging to the Apiaceae family, which has abundant economical usage. In order to micropropagate and to optimize in vitro chavil plant growth and development conditions two separate experiments were conducted. In the first the effect of different growth regulators combinations of BAP and IBA, NAA and Kin and control (medium 1/4 MS) on embryo culture was investigated. To optimize micropropagation conditions, in the second experiment two explants including crown and terminal bud, different concentrations of BAP and NAA were treated. For rooting plantlets, IBA and NAA and control (MS medium) treatment, were used. Shooting experiment was arranged as factorial using completely randomized design with three replications. The results of the first experiment showed that adding different growth regulators had negative effect on plant growth and development. The results of second experiment showed that crown explants has better response to shooting than terminal bud and the best combination of growth regulators on shooting was 2 mg l-1 BAP with 0.15 mg l-1 NAA in the case of all measured traits. Only 0.5 mg l-1 IBA generated roots among rooting growth regulators. In general, results of this investigation showed successful response of chavil plant to in vitro culture and micropropagation.