بررسي ومقايسه عملكرد كمي وصفات مورفولوژيكي لاين‌هاي شبدرايراني دركرج

An investigation and comparison of quantitative yield and morphological properties of Persian clover ( Trifolium resupinatum) lines in Karaj

در ايران با توجه به كاهش مواد تامين‌كننده جيره غذايي دام‌ها ازيك طرف، وچراي بي‌رويه دام‌ها درمراتع ازطرف ديگر كاشت گياهان علوفه‌اي اهميت دوچندان پيدا مي‌كند. شبدرها ازجمله مهم‌ترين گياهان علوفه‌اي مي‌باشندكه علاوه برتوليد علوفه مرغوب براي دام‌ها، درتقويت وحاصل‌خيزي خاك ازطريق تثبيت ازت هوا نقش دارند. شبدر ايراني يكي از زيرگونه‌هاي مهم شبدر بوده كه بومي ايران و مناطق مديترانه‌اي مي‌باشد. به‌منظور تعيين عملكرد كمي و صفات مورفولوژيكي 15 لاين شبدر ايراني، آزمايشي به‌صورت اسپيليت پلات در زمان در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با 15 تيمار و4 تكرار درمزرعه پژوهشي 400 هكتاري موسسه تحقيقات اصلاح وتهيه نهال و بذر كرج اجرا گرديد. نتايج نشان داد كه رقم لردگان با 63/62 تن درهكتار درچين اول بيشترين عملكرد علوفه تر رابه خود اختصاص داد و درمجموع چين‌ها ارقام دوچين كردستان، لردگان و محلي زابل به‌ترتيب با 99/123 و 98/121 و 58/119تن در هكتار بيشترين عملكرد را داشتند. ازنظر عملكرد علوفه خشك بيشترين عملكرد مربوط به رقم محلي زابل با 04/12 تن در هكتار در چين اول بوده و درمجموع چين‌ها ارقام اقليد فارس، محلي زابل و بالاده كازرون به‌ترتيب با 35/24 و 25/24 و 07/22 تن در هكتار بيشترين عملكرد را داشتند. ازنظر صفات مورفولوژيك، رقم اقليد فارس با 25/84 درصد درچين اول بيشترين درصد نسبت برگ به ساقه را داشت و همچنين در ارتفاع بوته بيشترين ارتفاع مربوط به رقم اقليد فارس با 25/61 سانتي‌متر در چين دوم بود.

Considering the decreasing amount of livestock feeding supplies and the overgrazed rangelands in Iran, growing forage plants has gained a prominence. Clover, which is among the most important forage crops, not only produces high quality forage for animals, but also plays a special role in enhancing soil fertility through fixing the nitrogen of the air. Persian clover is one of the important subspecies of clover which is native of Iran and Mediterranean regions. In an attempt to determine the quantitative yield and morphological properties of 15 lines of Persian clover, a split-plot experiment was carried out in a completely randomized block design with 15 treatments and 4 replications in the 400-hectare research field of the Institute of Plant Breeding and Seed Preparation in Karaj. On the basis of the results, Lordegan cultivar with 62.63 t/ha in the first cut had the highest wet forage yield. From among the total cuts, Kurdistan, Lordegan, and Mahaliy-e Zabol second cut cultivars had the highest yields with 123.99, 121.98, and 119.58 t/ha, respectively. Regarding dry forage yield, the highest amount belonged to Mahaliy-e Zabol cultivar with 12.04 t/ha in the first cut and after all cuts, Eqlid-e Fars, Mahaliy-e Zabol, and Baladeh-e Kazeroun had the highest yields with 24.35, 24.25, 22.07 t/ha, respectively. With respect to morphological properties, the highest leaf to stem ratio in the first cut and the highest stem with 61.25 cm in the second cut belonged to Eqli-e Fars cultivar.