نقد و بررسي روايات مربوط به نخستين فاتحان آذربايجان تا سال 40 هـ . ق

در منابع فتوح و تاريخ هاي عمومي نام چند نفر به عنوان نخستين فاتحان آذربايجان و اردبيل ذكر شده است. طبق صحيح ترين روايات حُذيقه بن يمان صحابه رسول الله (ص) كه يكي از شيعيان نخستين امام علي (ع) بود و با شناخت عميقي كه از اسلام داشت تا هنگام رحلت مدافع راستين امام علي (ع) بود؛ نخستين كسي است كه اسلام را با پيمان صلح به آذربايجان و اردبيل آورد و بذر دوستي اهل بيت (ع) را در اين شهر پاشيد. اين مقاله پس از نقد و بررسي روايات مربوط به فاتحان اردبيل و بر گزيدن روايات معتبر، به نقش حذيفه بن يمان در فتوح اسلامي مي پردازد و نقش وي را در حركت فكري و فرهنگي نخستين روزهاي ورود اسلام به اردبيل و نقش ديگر حكمرانان اين منطقه تا سال چهلم هـ .ق تبيين مي كند. روش تحقيق مقاله، توصيفي - تحليلي همراه با نقد و بررسي روايات فتوح اين منطقه خواهد بود و فرضيه مقاله آن است كه حُذيفه بن يمان و ديگر حكمرانان اسلامي، نخستين پيام آور اسلام و دوستي اهل بيت (ع) در آذربايجان و اردبيل بودند و روايات ديگر مربوط به فاتحان اين منطقه اخباري غيرمعتبر و غير موثق است .