عوامل موثر بر پسايندسازي در زبان فارسي

Motivating factors of postposing in Persian

منظور از پسايندسازي در اين مقاله، فرايندي است كه طي آن سازه‌اي در جمله كه جايگاه بي‌نشان آن پيش از فعل است، در جايگاه پس از فعل قرار مي گيرد. در اين پژوهش، با انتخاب چارچوب نظري نحو نقش گرا، به بررسي اين فرايند پرداخته ايم و سعي كرده ايم نشان دهيم چه عوامل نقشي احتمال پسايندشدگي را بالا مي برند. عوامل نقشي مورد بررسي عبارتند از: وزن دستوري، معرفگي، جانداري و ساخت اطلاعي. براي داشتن داده هاي طبيعي، پيكره‌اي گفتاري از مصاحبه‌ها و ميزگردهاي زنده تلويزيوني، مكالمات رو در رو و گزارش‌هاي زنده ورزشي گردآورده‌ايم و جملات پسايندشده در اين پيكره را مبناي تحليل خود قرار داده ايم. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه عوامل فوق به استثناي عامل جانداري، در پسايندسازي جملات فارسي موثرند؛ يعني هرچه سازه موردنظر معرفه‌تر و سنگين‌تر باشد احتمال پسايندشدن آن بيشتر است، و در مورد ساخت اطلاعي نيز با اينكه مفعول هاي مستقيم پسايندشده بيشتر داراي اطلاع مفروض هستند، اين يك دستي در مورد مفعول هاي غيرمستقيم و حرف اضافه اي ديده نمي شود.

Postposing is a feature of spoken language. It is a process that postposes a preverbal constituent to a position after the verb, without changing the overall meaning of the sentence. In this study we focus on this linguistic phenomenon and its relation to factors such as grammatical weight, definiteness, animacy and information structure. To investigate the occurrence of this process and its interaction with the mentioned factors, a spoken corpus of over 1900 sentences was analyzed. Data from this corpus showed that all mentioned factors except the animacy had some effects on postposing. In other words, the more definite and the longer the constituents are, the more postposing occurs.