بررسي خشكسالي هواشناسي، كشاورزي و هيدرولوژي با استفاده از GIS در استان خوزستان

Climatolgical, Hydrological and Agricultural Drought investigation using Geographic Information System in Ghozestan province, Iran

خشكسالي از جمله مخاطرات طبيعي است كه به صورت كوتاهمدت، ميانمدت و بلندمدت بر وضعيت اقتصادي و اجتماعي جامعه تاثير مي‌گذارد. پايش به موقع و دقيق از انواع خشكسالي‌ها كه هدف اصلي اين پژوهش است، گام موثري در جهت برنامه‌ريزي براي كاهش خسارات ناشي از خشكسالي مي‌باشد. تاخير در وقوع هريك از انواع خشكسالي‌ها، از جمله موانع موجود براي بيان صحيح وضعت خشكسالي براي محدوده مورد نظر مي‌باشد. بر اين اساس براي بررسي دقيق خشكسالي بايستي هر سه نوع خشكسالي هواشناسي، كشاورزي و آب‌شناختي همزمان بررسي و با تلفيق آنها ارزيابي درستي از وقوع و گستره خشكسالي در يك محدوده بدست آورد. در اين پژوهش از نمايه بارش استاندارد شده (SPI) و از نمايه دبي استاندارد شده (SDI) و از نمايه اختلاف نرمال شده پوشش گياهي (NDVI) بعنوان نماينده پوشش‌گياهي (مرتع و ديم) براي يك دوره بلند‌مدت استفاده شد و به صورت لايه‌هاي اطلاعاتي در محيط GIS بكار گرفته شد. نتايج اين پژوهش نشان داد كه انواع خشكسالي از نظر زماني و مكاني با هم تطابق ندارند. همچنين نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه در طول دوره آماري، سال‌هاي با بارش بيش از ميانگين، خشكسالي كشاورزي (مرتع و ديم) وجود داشته و در سال‌هايي با بارش كمتر از ميانگين (خشكسالي)، شرايط مراتع و اراضي ديم بهتر از شرايط نرمال بوده است‌. همچنين اين پژوهش نشان داده است كه بدليل ماهيت توزيعي (مكاني) خشكسالي در مناطق وسيع، با استفاده از تصاوير ماهواره‌اي با دقت زماني و مكاني مناسب، ارزيابي بهتري از وقوع خشكسالي حاصل مي‌شود.

Drought is a natural hazard which affect on the social and economic status of the country based on short, medium and long term. Timely and accurate monitoring of droughts is the main purpose of this research in planning to reduce the losses caused by drought. Any delay in the forecasting of droughts, is an obstacles to the correct determination of drought for the affected region. The exact assessment of the drought should be based on determination of three meteorological, agricultural and hydrological drought and then integration of the three droughts will able us to define the occurrence and extent of the drought in one area. In this study, the standardized precipitation index (SPI) and the standard discharge index (SDI) and the normalized difference vegetation index (NDVI) as a representative of vegetation (grassland and dryland ) was used for a long period and the information layer was used in a GIS environment. The results showed that different types of drought are not matched in terms of time and space. The results also show that during the period of years with above average rainfall, agricultural drought (grassland and dryland) will dominate and in years with less than average precipitation (drought) conditions, rangeland and dryland will behave more accurate than normal conditions. The research has shown that due to the spatial nature of the drought in large areas, using appropriate spatial and temporal resolution of satellite images, is essential in the better assessment of the drought.