تبيين جامعه‌شناختي علل و عوامل موثر بر اعتياد در شهر زنجان

Sociological Reasons and Factors Effective on Addiction in Zanjan City

هدف: هدف كلي اين مقاله تبيين جامعه‌شناسي علل و عوامل موثر بر اعتياد در شهر زنجان بوده است. روش: نوع مطالعه، توصيفي و علّي (پس از وقوع) بود و از روش پيماش (Survey Method) استفاده گرديد. براي مطالعه‌ي اكتشافي و واكاري ادبيات پژوهش از روش بررسي اسناد و مدارك (Documentary Method) بهره گرفتيم. داده‌هاي پژوهش به وسيله‌ي پرسشنامه‌ي محقق ساخته گردآوري گرديد. پرسشنامه‌ پس از طراحي مقدماتي، پيش آزمون شده و پس از اعتباريابي و محاسبه‌ي روايي و اصلاح، نهايي شده و گردآوري گرديد. پرسشنامه در مراكز بازپروري سازمان بهزيستي شهر زنجان تكميل گرديد. پاسخگويان معتادان حاضر در اين مراكز بودند. جامعه‌ي آماري تعداد كل معتادان شهرستان زنجان (3480 N=) نفر در سال 1391 بودند. يافته‌ها و نتايج: فرضيه‌ي اول نشان داد كه بين معاشرت با دوستان ناباب و گرايش به اعتياد رابطه‌ي معني‌داري وجود دارد. فرضيه‌ي دوم پس از تاييد نشانگر اين است كه بين لذّت‌جويي و گرايش به اعتياد رابطه‌ي معني‌داري وجود دارد. فرضيه‌ي سوم تاييد كرد كه بين فقر اقتصادي خانواده و گرايش به اعتياد رابطه‌ي معني‌داري وجود دارد. هم چنين در فرضيه‌ي چهارم پژوهش، رابطه‌ي فقر فرهنگي و گرايش به اعتياد تاييد گرديد. فرضيه پنجم نشانگر آن است كه بين رفاه مادي در خانواده و گرايش به اعتياد رابطه‌ي معني‌داري وجود دارد. فرضيه‌ي ششم بين ساختار خانوادگي نامناسب‌تر و گرايش به اعتياد رابطه‌ي معني‌داري را تاييد كرد. فرضيه هفتم رابطه‌ بين بيكاري و گرايش به اعتياد را تاييد ننمود و سرانجام فرضيه هشتم بين درد گريزي و گرايش به اعتياد رابطه‌ي معني‌دار را تاييد كرد.

This research sought to investigate factors effective on addiction in Zanjan city. The research was descriptive with ex-facto design and used the survey method. To review the related literature the documentary method was used. The questionnaire underwent processes of development, pre-test and validation and was modified and finalized. The questionnaire was filled in rehabilitation centers of Zanjan rehabilitation organization. Respondents were addicts in these centers. The population included all the addicts (N=3480) of Zanjan city in 1391. In respect to hypothesis 1, results indicated that there was significant relationship between association to unfit friends and tendency to addiction. The second hypothesis was accepted showing that there was significant relationship between free-living and tendency to addiction. The third hypothesis emphasized that there was significant relationship between family poverty and tendency to addiction. The fourth hypothesis verified the relationship between cultural poverty and tendency to addiction. The fifth hypothesis indicated that there was significant relationship between welfare in family and tendency to addiction. The sixth hypothesis verified that there was significant relationship between more unfit family structure and tendency to addiction. The seventh hypothesis emphasized the relationship between unemployment and tendency to addiction; and at last, the final hypothesis verified the significant relationship between pain-avoidance and tendency to addiction