هنر صخره‌اي در زنجان: بررسي نقاشي‌هاي صخره‌اي آق‌داش ماه‌نشان

Rock Art in Zanjan: Investigation of Agh Dash Rock Painting, Mahneshan

بخش شرقي شهرستان ماه نشان در استان زنجان؛ منطقه اي كوهستاني باكوه‌هاي نسبتاً بلند و دره هاي ميان‌كوهي است. در دامنه يكي از بلندي‌هاي اين ناحيه و در ديواره پناهگاه‌هاي صخره اي موجود در رشته صخره اي موسوم به آق داش، نگاره هاي جالب توجهي به تصوير درآمده است. نقاشي‌هاي آق داش كه تنها رنگين نگاره هاي شناسايي شده در استان زنجان و احتمالاً شمال غرب ايران است، به لحاظ تنوع موضوعات نقش شده و تا حدودي تفاوت با ساير نقاشي‌هاي صخره اي ايران، اهميت زيادي در مطالعه نگاره هاي صخره اي ايران دارد. موضوع بيشتر نقوش آق داش نقش‌مايه‌هاي هندسي است كه در اشكال گوناگوني نقاشي شده اند. علاوه بر آن نگاره هاي انساني، جانوري و گياهي از ديگر موضوعات به تصوير درآمده در پناهگاه‌هاي آق داش است. با توجه به شباهت بسياري از نگاره هاي هندسي آق داش با نقش‌مايه‌هاي سفال‌هاي دوره مس‌سنگي غرب، شمال غرب و فلات مركزي ايران، نيز وجود تعداد اندكي سفال‌هاي مربوط به اين دوره پيرامون پناهگاه‌هاي آق داش، انتساب نقاشي‌هاي آق داش به اين دوره پيش از تاريخي، بيش از هر دوره ديگري محتمل است

Western part of the Zanjan province in North West of Iran, is mountainous region with a relatively high mountains and the valleys between them. On the slop of one height in this region, and on the wall surfaces of rock shelters that called Agh Dash, Interesting designs is painted. The Agh Dash paintings which are the only Identified pictographs in North West of Iran, from the view point of variety of subject matters and Somewhat difference from the other rock paintings of Iran, has great importance in the study of rock arts. Subject of most designs are geometric motifs which are painted in a variety of shapes. Also human, animal, and botanical designs are the other subjects in the Agh Dash complexes. Because of the similarity between geometric painting of Agh dash and geometric patterns of chalcolithic period potteries in central, west and north of Iran, it is likely that the paintings of Agh dash date back to chalcolithic times.