مطالعه تشريحي برگ و ساقه گونه‌هاي جنس Ornithogalum از تيره Hyacinthaceae در ايران

Anatomical studies of leaf and stem on Ornithogalum (Hyacinthaceae) in Iran

در اين پژوهش، آناتومي برگ و ساقه 11 گونه از جنس Ornithogalum از تيره Hyacinthaceae در ايران بررسي شده است. نمونه‌هاي گياهي جمع‌آوري شده در محلول تثبيت‌كننده قرار گرفته، سپس برش‌هاي متعددي از آنها با دست تهيه شد كه پس از رنگ‌آميزي با رنگ‌هاي سبز متيل و كارمن و تهيه اسلايد، با ميكروسكوپ نوري مطالعه شد. ويژگي‌هاي تشريحي مختلفي نظير شكل مقطع ساقه، تعداد لايه‌ها، ضخامت و شكل سلول‌هاي بافت اسكرانشيم، ضخامت و تعداد غلاف‌هاي آوندي ساقه و نيز تعداد لايه، ضخامت و شكل سلول‌هاي بافت مزوفيل، ضخامت و تعداد غلاف‌هاي آوندي، سلول‌هاي پارانشيمي حفره‌اي (لاكونا)، تراكم روزنه در اپيدرم زيرين برگ، بررسي شدند. از اين ميان، صفاتي چون شكل مقطع ساقه، وجود كُرك، ضخامت لايه اسكرانشيم پوستي و تعداد غلاف‌هاي آوندي ساقه، شكل و ضخامت لايه مزوفيل، سلول‌هاي پارانشيمي حفره‌اي، تعداد و ضخامت دستجات آوندي و انديس روزنه اختلاف‌هاي عمده‌اي را در ميان گونه‌ها نشان دادند. صفات تشريحي برگ و ساقه صفات مناسبي براي جداسازي گونه‌ها در جنس Ornithogalum هستند.

In this study, leaf and stem (scape) anatomy of 11 species of the genus Ornithogalum (Hyacinthaceae) in Iran were studied. Plant samples were collected and then fixed and handmade cross-sections of leave were prepared and stained with methyl green and carmine. Several slides were studies and photographed with light microscope (LM). Various anatomical characters such as: general shape of stem in transverse section, thickness- number and shape of cell layers of epidermal, sclerenchymateous-cortical parenchyma, number and thickness of vascular bundles of stem and thickness, number and shape of cell layer of epidermal, mesophylle, number and thickness of vascular bundles of leaves, number of lacunae and index of stoma from both upper and lower epidermis were compared among species. Anatomical characters consisted of shape of stem, thickness and number of cortical sclerenchymateous, vascular bundles of stem, mesophylle, lacunae and index of stoma which were all useful characters in comparative anatomy. The leaf anatomical features of the genus Ornithogalum were relatively reliable in specific level.