پتروگرافي، شيمي كاني‌ها و ژيوشيمي گرانيتوييدهاي مجموعه پلوتونيك سامن (جنوب‌غرب ملاير، همدان)

Petrography, mineral chemistry and geochemistry of granitoids of the Samen plutonic complex (SW Malayer, Hamedan)

مجموعه پلوتونيك ملاير در شمال نوار سنندج-سيرجان در غرب ايران قرار گرفته است. در مركز اين مجموعه، توده نفوذي با تركيب گرانوديوريت معروف به گرانوديوريت سامن قرار دارد كه با توده‌هاي كوچك مافيك و سنگ‌هاي گرانيتي همراه است. بخش اصلي توده نفودي را سنگ‌هاي توناليتي-گرانوديوريتي تشكيل مي‌دهد. سنگ‌هاي مونزوگرانيتي كه بر خلاف ساير مجموعه‌هاي پلوتونيك نوار سنندج-سيرجان مانند الوند قسمت ناچيزي از اين مجموعه را تشكيل مي‌دهد، شايد بعد از توده توناليتي-گرانوديوريتي تشكيل و جايگزين شده باشد و از نظر ژيوشيميايي داراي ويژگي‌هاي كالك‌آلكالن و پرآلومين و از نوع S است در حالي كه سنگ‌هاي توناليتي-گرانوديوريتي منطقه متاآلومين و از نوع I هست. اين گرانيتوييدها در نمودارهاي عنكبوتي از LILE K)، Rb و (Th غني‌شدگي و از HFSE Nb)، P و (Ti تهي‌شدگي نشان مي‌دهد. همچنين، در اين نمودارها LREE نسبت به HREE داراي غني‌شدگي است كه اين ويژگي‌ها در سنگ‌هاي مناطق فرورانش و حواشي فعال قاره‌اي ديده مي‌شود. تركيب بيوتيت موجود در گرانوديوريت‌ها از نوع سيدروفيليت، آمفيبول‌ها از نوع هورنبلند و پلاژيوكلاز‌ها از نوع آندزين است. محاسبات فشارسنجي، فشار 1 تا 2/1 كيلو بار (معادل عمق 3 تا 4 كيلومتر) را براي سنگ‌هاي نفوذي نشان داده است. دماي تبلور سنگ‌هاي گرانوديوريتي در فشار 1 كيلو بار حدود 2/592 تا 9/756 درجه سانتيگراد و در فشار 2/1 كيلو بار، 2/591 تا 6/757 درجه سانتيگراد تخمين زده مي‌شود.