تعيين شاخص هاي شيميايي و فيزيكي منابع وآب شرب شهر بروجرد با استفاده از تحليل مولفه‏هاي اصلي

Chemical and Physical Indicators in Drinking Water and Water Sources of Boroujerd Using Principal Components Analysis

زمينه و هدف: كنترل كيفيت آب شرب از نظر حفظ سلامتي و بهداشت مصرف كنندگان مهم است. و اولين قدم در شناخت آب، بررسي متغيرهاي آب است. اين تحقيق با هدف اندازه‏گيري و بررسي شاخص هاي شيميايي و فيزيكي، تعيين متغيرهاي مهم سنجش كيفيت آب، دسته بندي كيفي ايستگاه هاي مشابه آب شرب و منابع شهر بروجرد انجام گرفت. روش بررسي: اين تحقيق توصيفي- مقطعي بر 70 نمونه آب شرب و 10 نمونه ايستگاه‏هاي منابع در زمستان 1390 و تابستان 1391 انجام گرديد و 9 متغير كيفي آب اندازه‏گيري شد. اطلاعات پس ازجمع‏آوري وكدبندي توسط نرم‏افزار10STATISTICA ، تحليل مولفه‏هاي ‏اصلي (PCA)، جهت دسته بندي كيفي نمونه هاي مشابه آب شرب و منابع و تعيين متغيرهاي مهم سنجش كيفيت آب بررسي شد. يافته ها: تحليلPCA نشان داد متغيرهاي شيميايي فلورايد، نيترات، سختي كل و آهن و متغيرهاي فيزيكي pH و TDS جهت بررسي كيفيت آب، مهم بودند. مطابق داده هاي آزمون t ميانگين غلظت فلورايد، آهن و ميزان كدورت در كليه نمونه ها به طور معني‏داري كمتر از استاندارد بوده و ساير متغيرها در حد مطلوب يا مجاز بودند. نتيجه گيري: نتايج اين تحقيق نشان داد كه براي حجم داده هاي بار كيفي زياد به كارگيري تجزيه و تحليل مولفه هاي اصلي براي مشخص نمودن متغيرهاي كيفي اصلي و دسته بندي متغيرهاي فيزيكي و شيميايي مشابه آب شرب و منابع مي تواند به عنوان راه حل موثري در مديريت كيفي آب باشد. واژه هاي كليدي: شاخص‏هاي شيميايي و فيزيكي ، آب شرب و منابع، بروجرد، مولفه‏هاي اصلي

Background and Objective: Quality control of drinking water is important for maintaining health and safety of consumers, and the first step is to study the water quality variables. This study aimed to evaluate the chemical and physical indicators, water quality variables and qualitative classification of drinking water stations and water sources in Boroujerd. Material and Methods: This descriptive-cross sectional study was conducted on 70 samples of drinking water and 10 samples from sources in 2011-2012. Nine Water quality variables were measured and coded using STATISTICA10 Software. Principal component analysis (PCA) was performed for qualitative classification of water samples and determination of water quality variables. Results: Based on PCA, chemical variables such as fluoride, nitrate, total hardness and iron, and physical variables such as pH and TDS were paramount importance to water quality. According to T-test, the average concentration of fluoride and iron, and the turbidity in all samples were significantly less than the standard. But other variables were up to standard. Conclusion: For the large water quality data, the use of PCA to identify the main qualitative variables and to classify physical and chemical variables can be used as an effective way in water quality management. Keywords: Physical and Chemical Indicators, Drinking Water and Sources, Boroujerd, Principal Component Analysis