مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - تعيين ميزان آشنايي و استفاده‌ي اعضاي هيات‌علمي دانشگاه‌هاي دولتي شهر اصفهان از نمايه‌هاي پاياني كتاب بر اساس نظريه‌ي اشاعه و نشر نوآوري

چكيده فارسي :

مقدمه: نمايه‌سازي از شيوه‌هاي نوين سازماندهي اطلاعات مي‌باشد كه با گسترش روزافزون مجراهاي توليد اطلاعات و نيز لزوم افزايش سرعت و دقت دسترسي به اطلاعات توليد شده از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف تعيين ميزان آشنايي و استفاده از نمايه‌هاي پاياني كتاب در ميان اعضاي هيات‌علمي دانشگاه‌هاي دولتي شهر اصفهان بر اساس نظريه‌ي اشاعه و نشر نوآوري انجام شد. روش بررسي: روش اين پژوهش توصيفي-پيمايشي و ابزار گردآوري اطلاعات، پرسشنامه‌ي محقق‌ساخته بود. جامعه‌ي آماري شامل 1727 نفر از اعضاي هيات‌علمي دانشگاه‌هاي دولتي شهر اصفهان در سال تحصيلي 92-1391 خورشيدي بودند كه با استفاده از روش نمونه‌گيري تصادفي- طبقه‌اي، حجم نمونه با استفاده از فرمول كوكران، 176 نفر تعيين شد. با توجه به احتمال ريزش به دليل عدم بازگشت، پرسشنامه براي 300 نفر ارسال شد كه در مجموع 191 مورد برگشت داده شد و مورد بررسي قرار گرفتند. روايي پرسشنامه توسط 10 نفر از متخصصان و صاحبنظران علم اطلاعات و دانش‌شناسي، علوم اطلاعات و ارتباطات، و علوم اجتماعي مورد تاييد قرار گرفت و ضريب پايايي آن با استفاده از فرمول Cronbachʹs alpha 6/97 به دست آمد. تجزيه و تحليل داده‌ها با استفاده از شاخص‌هاي آمار توصيفي (فراواني، درصد، و ميانگين) و استنباطي(ضريب همبستگي اسپيرمن) و با كمك نرم‌افزار SPSS-20 انجام شد. يافته‌ها: ميزان آشنايي و استفاده‌ي اعضاي هيات‌علمي اصفهان از نمايه‌هاي پاياني كتاب، پايين‌تر از حد متوسط بود (37/2). بيشترين آشنايي از طريق دانشگاه و استفاده از نمايه در كتاب‌هاي فارسي و لاتين داراي اولويت دوم بود. بين ميزان استفاده‌ي اعضاي هيات‌علمي مورد بررسي از انواع نمايه در بازيابي اطلاعات درون كتاب با متغيرهاي جمعيت‌شناختي رابطه‌اي وجود ندارد؛ بين استفاده‌ي اعضاي هيات‌علمي مورد بررسي از انواع نمايه در تاليف و ترجمه‌ي كتاب (شيوه‌ي چاپ) با سن، رابطه‌ي معكوس وجود دارد (019/0 P-value=و 308/0- r=)؛ بين استفاده‌ي اعضاي هيات‌علمي مورد بررسي از انواع نمايه به طوركلي با سنوات تدريس، رابطه‌ي معكوس وجود دارد (023/0 P-value= و 296/0- r=). نتيجه‌گيري: با توجه به اينكه رسالت اصلي اعضاي هيات‌علمي انجام فعاليت‌هاي آموزشي و پ‍ژوهشي مي‌باشد و انجام اين مهم نيازمند شناخت ابزارهاي تحقيق است كه نمايه از اساسي‌ترين آنهاست به نظر مي‌رسد، شناخت اندك و استفاده‌ي محدود اعضاي هيات‌علمي دانشگاه‌هاي دولتي شهر اصفهان از نمايه ممكن است فرصت انجام كارهاي علمي عميق را از آن‌ها بگيريد. لذا در جامعه‌ي علمي ما نياز به متخصصان حرفه‌اي در اين زمينه مي‌باشند و اين خلل مي‌تواند توسط كتابداران، جبران شود. واژه‌هاي كليدي: نمايه؛ نمايه سازي؛ اشاعه اطلاعات؛ اعضاي هيات‌علمي؛ دانشگاه‌ها