بررسي اثرات اصلاح قيمت سوخت مصرفي نيروگاه‌ها و ماليات بر ارزش افزوده بر تقاضاي برق در كشور: رويكرد پويايي سيستمي

Power plant Fuel Price Reform, Value-added Tax and Electricity Demand in Iran: a System Dynamics Approach

بررسي اثرات اصلاح قيمت سوخت مصرفي نيروگاه‌ها و ماليات بر ارزش افزوده بر تقاضاي برق در كشور: رويكرد پويايي سيستمي داوود منظور دانشيار دانشكده‌ي اقتصاد، دانشگاه امام صادق (عليه السلام) manzoor@isu.ac.ir حسين رضايي * دانشجوي دكتراي اقتصاد، دانشگاه امام صادق (عليه السلام) hrezaee@isu.ac.ir تاريخ دريافت: 06/10/91 تاريخ پذيرش: 24/06/92 چكيده انتظار مي‌رود اصلاح قيمت سوخت نيروگاه‌ها در بازار برق به افزايش قيمت برق در بازار و در نتيجه تغيير در ميزان تقاضا منجر شود. به منظور سنجش كمّي اثرات پويا و بلندمدت اصلاح قيمت سوخت نيروگاه‌ها بر تقاضاي برق در كشور، در اين مقاله بازار برق كشور به روش پويايي سيستمي مدل سازي مي‌شود. اين مدل داراي بخش‌هاي تقاضا، قيمت و توليد است كه براي شبيه سازي آن از نرم افزار پاورسيم استفاده مي‌شود. نتايج حاصل از شبيه‌سازي مدل حاكي از آن است كه در صورت ادامه‌ي روند قيمت‌هاي گذشته، بازار برق در افق سال 1400 با بيش از 300 تراوات ساعت مازاد تقاضا در سال و در نتيجه خاموشي مواجه مي‌شود. شبيه سازي بازار برق در چارچوب مدل پيشنهادي حاكي از آن است كه اصلاح قيمت سوخت مصرفي نيروگاه‌ها در اجراي قانون هدفمندي يارانه‌ها موجب خواهد شد قيمت بازار برق به ميزان چشم‌گيري افزايش يافته و در نتيجه تقاضا كاهش مي‌يابد و بازار برق به تعادل مي‌رسد. چنان‌چه اصلاح قيمت سوخت نيروگاه‌ها هم زمان با اجراي قانون ماليات بر ارزش افزوده شبيه‌سازي شود، نتايج به دست آمده نشان مي‌دهد كه با فرض متوسط نرخ رشد اقتصادي تجربه شده در يك دهه‌ي اخير، 4/5 درصد، تقاضاي برق در پايان دوره‌ 4/5 درصد كاهش مي‌يابد. طبقه‌بندي JEL :D43, D50, C63, P22, C61 كليد واژه: بازار برق، تقاضاي انرژي الكتريكي، قيمت برق، پويايي سيستمي

Power plant Fuel Price Reform, Value-added Tax and Electricity Demand in Iran: a System Dynamics Approach Davood Manzoor Associate Professor of Economics, Imam Sadiq University manzoor@isu.ac.ir Hossein Rezaee Ph.D. Student of Economics, Imam Sadiq University hrezaee@isu.ac.ir Received: 2012/09/27 Accepted: 2013/09/15 Abstract It is expected that fuel price increase for power plants would lead to higher electricity prices and lower electricity demand, especially in the long run. To quantify these effects we develop a system dynamics model for the electricity market in Iran consisting of demand, price and generation modules. The model is applied and simulated using the POWERSIM software. The results indicate that if current subsidized system of pricing for energy is maintained, electricity shortages of more than 300 terawatt hours will occur by 1400. However, price increases as stipulated by the recently enacted Subsidy Reform Law increases electricity prices and will bring the electricity market back into equilibrium. Finally, enforcing value added tax in the electricity market will result in an additional 5.4% reduction in demand for electricity. JEL Classification: D43, D50, C63, P22, C61 Keywords: Electricity market, electricity demand, electricity price, system dynamics.