تبيين وضعيت حسابداري مديريت درايران

The Presentation of the Current Standing of Management Accounting in Iran

انجمن بين المللي حسابداران مالي )آيفك( به ارايه مراحل توسعه حسابداري مديريت شامل مرحله اول: تعيين بهاي تمام شده و كنترل مالي، مرحله دوم: تهيه و آماده سازي اطلاعات براي برنامه ريزي و كنترل مديريت، مرحله سوم: كاهش اتلاف منابع سازمان و مرحله چهارم: خلق ارزش ازطريق استفاده كارا از منابع پرداخته است؛ عبدالقادر و لوتر ) 6002 ( توانستند چهل تكنيك، مفهوم و روش حسابداري مديريت را به 4 مرحله توسعه مذكور منتسب نمايند. ما در اين پژوهش به دنبال درك جايگاه حسابداري مديريت در ايران و بالاخص اين موضوع كه در كدام مرحله قرار گرفته ايم و همچنين بررسي وضعيت اين چهل تكنيك در ايران هستيم . پرسشنامه اي مشتمل برچهل سوال درقالب طيف پنج گانه ليكرت درحوزه وضعيتِ استفاده، ميزانِ استفاده و اهميتِ استفاده طراحي و ميان مديران مالي شركت هاي پذيرفته شده دربورس اوراق بهادارتهران و مديران مالي صنعت نفت و گاز توزيع شد و نتايج حاصل از 040 پرسشنامه به شرح زير مي باشد. ميزانِ استفاده از" مرحله اول"درايران زياد مي باشد و ميزان استفاده از ساير مراحل درسطح پاييني قراردارد . دو تكنيك، روش يا مفهوم شامل"استفاده از يك نرخ سربار براي كل شركت" و "استفاده از معيارهاي مالي براي ارزيابي عملكرد سازمان" در ايران به ميزان بالايي مورد استفاده قرارميگيرند. ميزانِ استفاده از هفت تكنيك، روش يا مفهوم شامل "استفاده از نرخ سربار براي هر يك از واحدهاي سازمان"، "بودجه بندي انعطاف پذير"، "استفاده از بودجه براي انجام وظايف برنامه ريزي مديران"، "تهيه سناريوهاي بودجه)تحليل شرطي: اگر... آنگاه ...("،"تهيه بودجه براساس برنامه هاي بلندمدت وراهبردي شركت"، "استفاده از شاخص هاي غير مالي مرتبط باكاركنان براي ارزيابي عملكرد سازمان" و "استفاده از روش هاي ارزشيابي موجودي ها )فايفو،لايفو،...("، درسطح متوسطي قراردارند.ميزانِ استفاده ازساير تكنيك ها در ايران، درسطح پاييني قراردارد. اهميتِ استفاده از"مرحله اول" درسطح متوسطي مي باشد و اهميتِ استفاده ازمراحل دوم و سوم و چهارم، زياد مي باشد. ترتيب اهميت مراحل از كمترين به بيشترين به صورت مرحله اول، مرحله دوم، مرحله چهارم و مرحله سوم قرار دارند. اهميت تكنيك "استفاده از يك نرخ سربار براي كل شركت" درسطح پاييني قراردارد . چهارده تكنيك، روش ومفهوم از اهميت متوسطي برخوردارند و اهميت بيست و يك تكنيك، روش و مفهوم ديگر، بالا مي باشد. تكنيك هاي اولويت دار براي استفاده عبارتند از:"استفاده از شاخص هاي غير مالي مرتبط با عمليات براي ارزيابي عملكرد سازمان"، "طبقه بندي هزينه هابه ثابت و متغير"، "ارزيابي عملكرد بر مبناي ارزش افزوده اقتصادي"، "الگو برداري از بهترين ها"و"محاسبه بهاي تمام شده بر مبناي فعاليت". واژه هاي كليدي: توسعه حسابداري مديريت، مراحل توسعه حسابداري مديريت، مفاهيم و روش هاي حسابداري مديريت.

International Federation of Automatic Control (IFAC) provides a framework explaining the development of management accounting based on a four stages ‘Evolution’ model including: 1) Cost determination and financial control, 2) Collection and Processing of information for planning and control purposes, 3) Business process and resources waste reduction, 4) Value creation through effective use of resources. In this study, we sought to understand the current standing of Management Accounting in Iran and the stage it revolves as per above listed four stages. Abdelkader and Luther (2006) with its proposed draft in several conferences and interviews with Management Accounting experts in UK; revealed that the resulted Cronbachʹs alpha coefficient from their studies stands higher than 0.63, which assignes 40 techniques, concepts and practices of Management Accounting to the four stages of development. In this thesis we studied the status of these 40 techniques in Iran. The first level, "Cost Determination and Financial Control", is being frequently used, however other levels are being used in a much lower degree. Two management accounting practices were found to be indisputably widely used, these are "A Plant-wide Overhead Rate" and "Performance Evaluation Based on Financial Measures". Seven Management Accounting practices were found to be used moderately ,Other management accounting practices are being used at a lower degree. The importance level of the first stage "Cost Determination and Financial Control" is moderate; however the importance level of following three stages is high. The importance of these stages from the lowest to the highest are as follows; the first stage, the second stage, the fourth stage and finally the third stage. "A Plant-wide Overhead Rate" as a management accounting practices, was shown to have lower importance. 14 management accounting practices were found to be moderately important including.Finally importance level of 21 management accounting practices is high. The high priority techniques for implementation in organizations are: "Performance Evaluation Based on Non-financial Measures", "Classification of Costs into Variable and Fixed", "Performance Evaluation Based on Economic Value Added", "Benchmarking" and "Activity Based Costing". Key Words: Management Accounting , Management Accounting Development, Stages of Development;Techniques, Concepts and Pactices of Management Accounting