تعريف قضاياي اولي از منظر محمدتقي مصباح يزدي

Mesbah Yazdi on Primitive Propositions

در میان فلاسفة اسلامی معاصر محمدتقی مصباح یزدی دارای نظریه‌ای در باب ماهیت قضایای اولی است. وی قائل است كه قضایای اولی قضایایی‌اند كه اولاً تحلیلی‌اند و ثانیاً مفاهیم تشكیل‌دهندة آن‌ها، معقولات ثانیة فلسفی‌اند. در مقالة حاضر ابتدا نظریة مصباح یزدی دربارة ماهیت قضایای اولی را شرح می‌دهیم و سپس با توجه به تعریف رایج از قضیة اولی نشان می‌دهیم كه قضایای اولی‌ای وجود دارند كه طبق نظریة وی اولی محسوب نمی‌شوند؛ مثال‌های اولی‌ای كه ارائه خواهد شد فاقد یكی از شروطی هستند كه مصباح یزدی برای قضایای اولی قرار می‌دهد. برخی از این مثال‌های اولی، حملی و برخی دیگر شرطی هستند. مثال‌های حملی با این مشكل مواجه‌اند كه مفاهیم به‌كاررفته در آن‌ها، معقولات ثانیة فلسفی نیستند و مثال‌های شرطی با این مشكل مواجه‌اند كه نه اجزای آن‌ها از معقولات ثانیة فلسفی تشكیل شده است و نه تحلیلی‌اند.[i] نتیجه این خواهد شد كه دو شرطی كه مصباح یزدی برای قضایای اولی قرار می‌دهد خدشه‌پذیر است. [i]. منظورمان از تحلیلی، تعریفی است كه مصباح یزدی از قضایای تحلیلی ارائه می‌دهد.

Among contemporary Islamic philosophers, Mesbah Yazdi has proposed a theory about primitive propositions. He claims, first, that primitive propositions are analytic and secondly that concepts they are made up of, are secondary philosophical concepts. Here, we first introduce his theory of primitive propositions and then give some counterexamples in order to show that this theory does not match with the classical characterization of primitive propositions. Some of these counterexamples are not analytic and others neither are analytic nor composed of secondary philosophical concepts. The upshot is that both Mesbah’s criteria for primitiveness are defective.