مقايسه دو تفسير علّامه طباطبايي (الميزان و البيان)

A Comparison between Allamah Tabatabaii’s Two Commentaries (Al-Mizan and Al-Bayan)

علّامه طباطبايي، پيش از «الميزان»، تفسير «البيان في الموافقه بين الحديث و القرآن» را با اهتمام به روايات تفسيري و تلاش در جهت بيان سازگاري ميان قرآن و روايات، نگاشتند. اين مقاله، با روش توصيفي ـ تحليلي به هدف شناساندن آن دو تفسير و بيان امتيازات «الميزان»، به اشتراكات و تفاوت‏هاي آن دو مي‏پردازد. دو تفسير مزبور، اشتراكاتي مانند بيان هدف سوره و بررسي روايات دارند. در تفاوت‏هاي شكلي ـ ساختاري، «الميزان» در پرداختن به تفسير آيات، از جامعيت نسبي برخوردار است. نقل و بررسي روايات تفسيري، در پايان بحث تفسيري و طرح مباحث موضوعي مستقل در «الميزان» آن را متمايز از «البيان» ساخته و در نهايت، اينكه برخي عبارت‏هاي «البيان» در «الميزان»، اصلاح شده است. در تمايزهاي شكلي ـ محتوايي، شاخصه مهم «الميزان»، تنوع در تفسير قرآن به قرآن و توجه به نقش سياق است كه در «البيان» به آن گستردگي نيست. همچنين در «الميزان» برخي از قرايات آيات، بررسي شده و شبهات قرآني پاسخ يافته است. منابع «الميزان» نيز بسيار گسترده‏تر است.

Before writing “Al-Mizan Commentary”, Allamah Tabatabaii wrote his first commentary work entitled “Al-Bayan fi Mowafeghatah Bayn Al-Hadith wa Al-Quran” (An Explanation on compatibility between Hadiths and the Quran) in which he takes interpretive hadiths into consideration and tries to explain compatibility between the Quran and hadiths. Using a descriptive-analytical method, the present paper discusses the similarities and differences between these two commentaries with the aim of introducing them and elaborating on the advantages of “Al-Mizan Commentary”. These two commentaries are similar in terms of explaining the aim of Quranic Chapters and reviewing hadiths. In terms of formal-structural differences, Al-Mizan Commentary has a relative comprehensiveness in interpreting Quranic verses. Al-Mizan is distinguishable from Al-Bayan in terms of transmitting and reviewing interpretive hadiths at the end of interpretive discussion and proposing independent thematic issues. Finally, some phrases in Al-Bayan are modified in Al-Mizan. In terms of formal-content differences, the important feature of Al-Mizan is variety in interpreting the Quran and paying attention to the role of context, which is not such extensive in Al-Bayan. Furthermore, some recitations of Quranic verses are reviewed and some Quranic doubts are resolved in Al-Mizan. References of Al-Mizan are also much more extensive.