سنگشناسي، شيمي كانيها و دماسنجي توده ي گرانيتي سفيدكوه و برونبوم‌هاي ريزدانه اي فلسيك آن، باخترنهبندان، خاورايران

Petrology, Mineral-chemistry and thermometry of Sefidkuh Granite and its microgranular felsic enclaves, West of Nehbandan, East of Iran

تودهي گرانيتوييدي سفيدكوه در باختر شهرستان نهبندان، استان خراسان جنوبي واقعشده و از ديدگاه زمينشناسي ايران در بخش خاوري پهنه ي لوت قرار دارد. اين توده داراي طيف تركيبي گرانيت (مونزو- سينوگرانيت)، گرانوديوريت و توناليت بوده و داراي برونبوم‌هاي ريزدانه ي فلسيك با كانيشناسي مشابه توده اصلي است كه تركيب كانيهاي اصلي آن كوارتز، پلاژيوكلاز، ميكروكلين، ارتوز و بيوتيت است كه به منظور تعيين شيمي كاني ها و دماسنجي با ريزپردازش الكتروني (EPMA) آناليز شدند. پلاژيوكلازها در توده ي گرانيتوييدي اغلب داراي تركيب آندزيني و گاهي آلبيتي و در برونبوم‌ها بيشتر آندزيني هستند، مقدارآنورتيت پلاژيوكلازها از بخشهاي مركزي به حاشيه كاهش نشان ميدهد كه بيانگر منطقهبندي عادي در آنهاست. فلدسپاتهاي قليايي برونبوم‌ها در گستره ي سانيدين و در توده ي گرانيتي در گستره ي ارتوز قرار ميگيرند. بيوتيتهاي گرانيتها از نوع اوليه ماگمايي، آهن دار و در گريزندگي پايين اكسيژن و شرايط احيايي تشكيل شدهاند در حالي كه بيوتيتهاي برونبوم‌ها در گريزندگي بالاي اكسيژن، شرايط اكسايش تشكيل و از نوع منيزيم‌دار و اوليه ماگمايي ميباشند. زميندماسنجي فلدسپاتها و بيوتيتها در دماي بين 500 تا 750 درجهي سانتيگراد براي واحد گرانيتي و دماي 650 تا 950 درجهي سانتيگراد را براي برونبوم‌ها نشان ميدهند. بررسيهاي شيمي كانيها نشان ميدهد كه گرانيتها (ماگماي پرآلومين) و برونبوم‌ها از يك ماگماي آهكي – قليايي وابسته به حواشي فعال قارهاي تشكيل شدهاند.

Sefidkuh Granitoid is located west of Nehbandan (South Khorasan Province) east of Lut Block. Compositionally, this granitoid ranges from granite (monzo and synogranite), to granodiorite and tonalite. It has microgranular felsic enclaves with minerals similar to the host body. Major minerals are quartz, plagioclase, microcline, orthoclase, and biotite which were analyzed using electron probe micro-analyzer (EPMA) for thermometry and mineral chemistry studies. Plagioclases in granites are mainly andesine and sometimes albite and in enclaves they are andesine. Anortite content in plagioclase decreases from core to rim, which shows normal zoning of plagioclase. Alkali feldspars in enclaves are sanidine compared to orthoclase in granite. Biotites in granite are primary ferroan and formed in low fo2 and under, reduced condition while biotites in enclaves are primery magnesian and formed in high fo2 and oxidized conditions. Thermometry based on feldspar and biotite compositions yielded about 500-750 ?C for granite and 650-950 ?C for enclaves. Mineral chemistry studies indicate that granite (peraluminous magma) and enclaves are derived from a calc-alkaline magma belonging to active continental margin setting.