بازنمايي طبقه و مناسبات طبقاتي در سينماي ايران مطالعه‌ي موردي فيلم «جدايي نادر از سيمين»

Representation of Class and Class Relationships in Iranian Cinema; Case Study of “a Separation: Nader and Simin”

طي دهه‌هاي اخير دگرگوني‌هاي اجتماعي و اقتصادي بسياري در جامعه‌ي ايران رخ داده كه زمينه‌ساز تغييرات دامنه‌دار در آرايش، مناسبات و هويت طبقات جامعه‌ي كنوني ايران شده است. يكي از متوني كه در آن، موضوع طبقه و مناسبات طبقاتي، در مختصاتي كوچك، بازنمايي شده، فيلم جدايي نادر از سيمين است. بر همين اساس، در اين مقاله تلاش شده است تا طبقه و مناسبات طبقاتي در اين فيلم با رويكرد بازنمايي و روش نشانه‌شناسي تحليل و بررسي شود. مطالعه‌ي رمزگان فيلم، نشان داد كه در اين اثر، دو طبقه‌ي متوسط و فرودست (كارگر) بازنمايي شده‌اند. طبقه‌ي متوسط در اين متن از لحاظ هويتي، طبقه‌اي نوگرا، متمايل به غرب، اما آشفته و ازهم گسيخته است. طبقه‌ي فرودست نيز به مثابه طبقه‌اي در مضيقه، بازنمايي شده كه رويكرد غير عرفي و مذهبي به مسايل دارد و به لحاظ زيست جهان در ساحت سنت سير مي‌كند. فيلم همچنين صورت‌بندي طبقاتي جديدي از جامعه‌ي ايراني و مناسبات فيمابين ارايه مي‌كند و ضمن بازنمايي تقابل‌هاي طبقاتي و ساختي، روايت‌گر جدايي و شكاف‌هاي عميق و گسترده در سطوح مختلف جامعه‌ي ايراني است كه همواره بوسيله‌ي اعضاي طبقات، در قالب تمايزهاي خود از ديگري برجسته و بازتوليد مي‌شود و سويه‌هاي ايديولوژيك و آنتاگونيستي به خود مي‌گيرد.

During recent decades, many social and economic transformations that occurred in Iran behind ongoing changes in the formation, relations and identity of Iran current classes. One of the text in which these categories are represented is “a Separation”. In this article we examined class and class relationship, in this film (text) by taking representation approach and semiotics method. Analyzing film codes shows that in this film, two classes are represented: The middle class and the lower class. The middle class through identity aspect is modern and disposed to West but unsettled and disjointed. The lower class also represented as Underprivileged Class that having religious approach to life and is in tradition life-world. Also, film, represent new class formation of Iran society and relation interim. In fact, film in addition represents this duality, narrate the separation and deep and sweep social gap in different levels of Iranian society that constantly reproduced by class member with differentiation of self from others and show ideological and antagonistic aspect of class relationship.