بررسي وضعيت نشر الكترونيكي كتاب در ايران و چگونگي مصرف كتاب

Investigating Ebook Publication in Iran and its use Consume Ebooks

نظر به جايگاه كتاب الكترونيكي در آينده اوقات فراغت جوانان، بررسي وضعيت نشر الكترونيكي كتاب در ايران و نيز چگونگي مصرف كتابهاي الكترونيك اهميت مييابد. مطالعه حاضر با توجه به سوالات مختلفي كه در اين عرصه دارد، تركيبي از روش هاي مختلف از جمله بررسي اطلاعات موجود، مطالعه موردي، تحليل ثانويه و پيمايش را مورد استفاده قرار ميدهد؛ به طوري كه ابتدا با بررسي اطلاعات موجود و نيز از طريق مطالعه مورديِ وضعيت نشر الكترونيكي در موسسه نشر ني (كه در اين امر سرآمد است) به بررسي تحول صنعت نشر كتاب از رسانهاي چاپي به مجازي ميپردازد و مسايل و مشكلات توسعه آن را در كشور ايران ترسيم ميكند. سپس با تركيب روش تحليل ثانويه مطالعات موجود و نيز روش پيمايش و در نهايت، مقايسه نتايج تحليل ثانويه و پيمايش در پي فهم چگونگي مصرف كتابهاي الكترونيك در ايران و مقايسه آن با الگوهاي جهاني برميآيد. نمونه هاي اين پژوهش، به شكل غيرتصادفي و به روش گلوله برفي انتخاب شده است. مبناي مطالعه نيز پرسشنامهاي است كه توسط محقق با ارجاع به مطالعه جهاني تنظيم و از طريق ايميل به پاسخگويان عرضه شده است و آنها نيز آن را پس از تكميل به همان صورت بازگرداندهاند. بررسي صنعت نشر كتاب الكترونيك نشان ميدهد كه هرچند درآينده نزديك فارسيشدنِ قالب كتابهايِ الكترونيك محتمل است، اما به علّت ضرورت توسعه زيرساختهاي نرمافزاري و سختافزاري لازم، نشرِ صنعتي در اين حوزه بهزودي تحقق نخواهد يافت. در اين مورد مجموعهاي از متغيرها از جمله فقدان فرهنگ كتابخواني، نبود ساختارهاي كتابخانهاي گسترده و عدم شكلگيري بازار كالايي در حوزه كتاب الكترونيك و از همه مهمتر كم رونقي نشر در ايران بهعنوان موانع زمينهاي عمل ميكنند. از منظر شركتهاي انتشاراتي به طور مشخص امنيت بسيار بااهميت مينمايد، زيرا در غياب شركتهاي امنيتيِ معتبرِ بينالمللي آنها اعتمادي به فرآيند الكترونيكيشدن ندارند. در بررسي چگونگي مصرف كتاب الكترونيكي مطابق تحليل ثانويه مطالعهاي كه در بين 10 كشور متفاوت صورت پذيرفته است، مقاله حاضر الگوي مصرف كتاب و متون الكترونيك را شامل سه مدل كشورهاي پرسابقه، كشورهاي واسط و كشورهاي در حال ظهور برميشمارد. در كشورهاي دسته اول، بازار كتاب الكترونيك كاملاً شكل گرفته و بسيار پررونق و متوجه كتابهاي ادبيات، داستان و رمان است. در مقابل، در كشورهاي در حال ظهور بهرهبرداري از متون الكترونيك و بازار كتاب الكترونيك متوجه كتابهاي تخصصي و آكادميك است. مطالعه حاضر نشان ميدهد بهرهبرداري از كتاب در ايران هنوز كالايي نشده است. نيز عليرغم آنكه هنوز بازار سازمانيافتهاي در ايران براي كتاب الكترونيك شكل نگرفته، اما بهرهبرداري از متون و كتابهاي الكترونيك كاملاً و حتي بيشتر از گروه سوم، متوجه كتابهاي تخصصي و آكادميك است. در همين حال، فقدان بازار كتاب و بهرهبرداري كالايي باعث شده است كاربران در ايران بيشتر متوجه كتابها و متون رايگان باشند- ضمن اينكه رفتار بيثباتتري را نيز در بهرهبرداري به نمايش ميگذارند، زيرا فقدان بازار كتاب بهنوبه خود كيفيت و قابليت اعتماد را نيز محدود ميسازد. بيرونقي استفاده از دستگاههاي مخصوص خواندن كتاب نيز انعكاسي از همين فقدان بازار كتاب در ايران است، هر چند خود نيز در عدم اشتياق به مطالعه كتاب الكترونيكي نقش دارد.

In reference to the performance of Ebooks in enriching youth leisure time, it is relevant to study Ebook publication in Iran and how young people use Ebooks through internet. This article, first, by adopting a documentary method in parallel with a case study, explains how Ebook publishing evolved from printing to virtual media and which important obstacles restricted this process.Then, through conducting a survey, We studide how young people in Iran consume and exploit Ebooks. Eventually the article analyzes survey results in a comparative manner with global patterns. The sample, in the survey section, has been selected via snowball method. Questionnaire has been adopted from Global eBook Monitor, 10 Country Comparison which conducted by Bowker Market Research, with some changes in reference to Iranian society. The study shows that in spite of advances in designing a free flow format for Persian digital books, industrial digital publishing will not realize in a near future -not being grounded in a strong Ebook market. In this ragard variables like reading culture, public library infrastructure, commodity relationships, and weak publicationregulations, are responsible. However there are advantages, especially as a result of western sanctions against Iran, that encourage digitalizing book publishing industry. Publishing corporations think security regulations is the landmark issue that restricts digitalizing trends. Iranian users are more interested in professional issues and free books. However they display unstable behavior and keep changing their direction to different aspects of the subject. Key Words: Ebooks, Ebook Publishing, Iranian Users Consume Pattern, Youth and Leisure time