بحران آب و چالش تامين غذا در ايران از منظر امنيت ملي

Water crisis and challenge of supplying food in Iran In View of National Security

چكيده ايران در منطقه اي از جهان واقع شده است كه متوسط بارندگي سالانه آن كمتر از يك سوم متوسط دنيا است. نگاهي به شاخص سرانه منابع آب تجديد پذير كشور در دهه هاي اخير نشان دهنده كاهش منظم آن است. با ادامه روند فعلي در افزايش جمعيت و كاهش سرانه منابع آبي، به طور قطع ايران در آينده اي نزديك با بحران كمبود منابع آبي روبرو مي‌شود. هم چنين تامين غذا به مثابه يكي ديگر از مولفه‌هاي امنيت ملي همواره از دغدغه‌هاي دولت‌مردان ايران بوده و هست. امنيت غذايي نه تنها به جمعيت مصرف كننده وابسته است كه خود تابعي از ميزان منابع آب كشور است. برخي از متخصصان تجارت آب مجازي را به عنوان يك راه حل تضمين كننده امنيت آبي و غذايي مطرح مي كنند. اين در حالي است كه تجارت آب مجازي در كنار مزاياي ارزشمند حفاظت از منابع آبي و تامين غذا مي تواند به پيامد منفي وابستگي به ديگر كشورها منجر شود. اندر كنش بين اين سه مولفه امنيت ملي در ايران يعني: (1) امنيت آبي (2) امنيت غذايي و (3) استقلال سياسي- اقتصادي موضوعي است كه در اين تحقيق بدان پرداخته شده است به نحوي كه نهايتاً امنيت ملي ايران در بالاترين سطح ممكن قرار گيرد. به اين منظور ابتدا با توجه به اين مولفه‌هاي سه‌گانه، يك سري از اهداف تامين كننده امنيت ملي تعريف شده است. سپس با بهره‌مندي از تكنيك دلفي وزن نسبي اين اهداف تعيين و پس از آن راهكارهاي پيشنهادي با استفاده از نظر گروه دلفي اولويت‌بندي شده است.