زنان در دو دولت: تحليلي گفتماني از جايگاه زنان در دولت هاي دهه 80 شمسي

زنان در دو دولت: تحليلي گفتماني از جايگاه زنان در دولت هاي دهه 80 شمسي شقايق نظرزاده علي افخمي تاريخ دريافت: 2/8/90 تاريخ تصويب:10/2/91 چكيده مقاله‌ حاضر مي‌كوشد با تكيه بر نظريه‌ گفتمان لاكلا و موف به بررسي جايگاه زنان در دو گفتمان سياسي متمايز دهه 80 شمسي بپردازد. در اين راه، نخستين گام، تمايز دو گفتمان سياسي مطرح اين بازه زماني و تميز اين دو از يكديگر به زبان نظريه گفتمان است. در اين دوره، دو گفتمان اصلاح‌طلب با دا ل هاي محوري اصلاح طلبي، توسعه سياسي، آزادي، قانون، جامعه مدني و اصلاحات و گفتمان محافظه كارِ راديكال، با دال-هاي چهارگانه‌ عدالت گستري، مهرورزي، پيشرفت، تعالي مادي و معنوي و خدمت رساني، حاكم صحن سياسي ايران بوده‌اند. بررسي اين دال ها نشان مي‌دهد كه اين دو، غير گفتماني يكديگر محسوب مي‌شوند و از اين رو، انتظار مي‌رود اين تفاوت در عرصه هاي مختلف هم ديده شود. با بررسي متون، اين نتيجه حاصل شد كه گفتمان اصلاح طلب با گرايش به تجدد گرايي، دال محوري مشاركت زنان را در مفصل بندي خويش دارد كه با دا ل-هاي خانواده‌محوري، توا نمند سازي و آموزش و آگاهي به حيات گفتماني خويش شكل مي‌داد. در سوي مقابل، غير گفتماني جايگزين، با گرايش به سنت گرايي، گره گاه خانواد ه محوري صرف را مركز قرار داده و با دال هاي تعميق باورهاي ديني و حجاب و عفاف و نيز نقش تربيتي زنان، هويت گفتماني ديگري براي آنان رقم زده است. واژه هاي كليدي: نظريه گفتمان، زنان، مفصل بندي، هژموني، گفتمان محافظه كار، گفتمان اصلاح‌طلب

Women in Two Governments: Discourse Analysis of Women Status in the Governments of the 1380s Shaghayegh Nazarzadeh Ali Afkhami Received: 2011 /10/22 Accepted: 2012/04/29 Abstract Based on the theory of Laclau and Mouffe, the present paper attemps to investigate the status of women in two distinctive political discourses of the 1380s. To this end, the first step is to distinguish the two political discourses of the aforementioned period by means of discourse theory. In this period, two political discourses, namely reformist discourse with nodal points of reform, political development, freedom, law, and civil society as well as conservative discourse with nodal points of justice, kindness, progress, mental and physical elevation, and service providing were identified. Examining the signifiers shows that these two discourses are each other’s discursive others and as a result the discrepancies between the two should be seen in other fields as well. Investigating the texts indicated that with a modernist tendency, reformist discourse has women participation as the core of its articulation while the conservative one with its conventional tendency, considers the family orientation as its articulation point. Although both discourses find family orientation as one main signifier, the former views women in light of strengthening their skills, education and awareness, while the latter identifies women with religious beliefs deepening, Hijab and chastity. Keywords: discourse theory, articulation, hegemony, conservative discourse and reformist discourse.