بازخواني نظريه صرفه

Re-Studying the Theory of Sarfeh

چكيده يكي از نظريه‌هاي معروف درباره اعجاز قرآن، نظريه «صرفه» است. اين نظريه از گذشته‌هاي دور موافقان و مخالفاني داشته و هر گروه براي اثبات سخن خويش به دلايلي تمسك كرده‌اند. از سوي ديگر، اين نظريه با برخي انديشه‌هاي كلامي نيز پيوندي ديرينه دارد كه قابل بررسي است. صرفه با گذشت چند سده از تولد آن، رفته رفته به بوته نقد قرآن‌پژوهان آمد و ميدان گفتماني را به وجود آورد كه هنوز هم ادامه دارد. در اين ميان، آنچه طرح مجدد اين موضوع را ضروري ساخت، تلاش‌هاي برخي نويسندگان در سطح رسانه‌هاي چاپي و الكترونيكي است كه با طرح شبهات و دلايل جديد، به اثبات آن چشم دوخته‌اند؛ همچنين برخي شبهات كتاب الموضح كه حدود يك دهه پيش براي نخستين‌بار منتشر شد؛ از اين ‌رو، اين نوشتار به‌منظور بررسي آخرين دلايل طرفداران اين نظريه و نقد و بررسي آنها تدوين يافته و مسير منطقي كشف حقيقت را با رويكردي معطوف به پاسخ به شبهات روز و تكميل برخي پاسخ‌هاي گذشتگان، به وسع و سهم خويش ترسيم مي‌كند. البته در طي اين مسير، از توجه به مهم‌ترين شبهات پيشينيان كه در برخي موارد زيربناي شبهات معاصران است، نيز غفلت نكرده است. واژگان كليدي: اعجاز قرآن، صرفه، اعجاز بياني، تحدي.

One of the famous theories regarding Quranʹs miracle is the theory of "Sarfeh". This theory has had pros and cons from the very past and each have presented some reasons to prove their idea. On the other hand this theory is related with some theological ideas which should be investigated. Although there are many centuries after its birth, the theory of sarfeh was gradually criticized by Quran researchers and has created a discourse which is still in process. The new efforts of some writers – on the press or in the internet – who pose some questions and present some new reasons to prove this theory, and also the questions mentioned by Seyyed Mortaza in his Al-Moozeh – first printed ten years ago – has drawn me to repose this subject. Thus this article will investigate and criticize the latest reasons of the defenders of this theory and will try to find the reality; the approach of this article is to answer the posed questions and to complete some of the answers of previous scholars. I have also paid attention to the most important questions of the ancestors which are, in some cases, the base of contemporary questions. Key expressions: Quranʹs miracle, sarfeh, miracle in expression, advance challenge.