اثرات كود هاي آلي و بيولوژيك بر عملكرد و اجزاي عملكرد سياهدانه (Nigella sativa L.)

The Effects of Organic and Biological Fertilizers on Yield and Yield Components of Black Seed (Nigella sativa L.)

به منظور بررسی اثرات كود های آلی و بیولوژیك بر عملكرد و اجزای عملكرد سیاهدانه، آزمایشی در قالب طرح بلوك های كامل تصادفی با 15 تیمار و سه تكرار در سال زراعی 89-1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشكده كشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آزمایش عبارتند بودند از 1- شاهد، 2- نیتروكسین (حاوی ازتوباكتر و آزوسپیریلوم)، 3- میكوریزا، 4- بیوسولفور (حاوی تیوباسیلوس)، 5- كمپوست، 6- ورمی كمپوست، 7- نیتروكسین+ كمپوست، 8- نیتروكسین+ ورمی كمپوست، 9- میكوریزا + كمپوست، 10- میكوریزا + ورمی كمپوست، 11- بیوسولفور + كمپوست، 12- بیوسولفور + ورمی كمپوست، 13- نیتروكسین+ میكوریزا، 14- نیتروكسین+ میكوریزا + كمپوست و 15- نیتروكسین+ میكوریزا + ورمی كمپوست. بر اساس نتایج تجزیه واریانس، بجز تعداد و وزن دانه در فولیكول و نیز وزن هزار دانه، سایر شاخص های مورد مطالعه سیاهدانه تحت تاثیر تیمارهای آزمایش قرار گرفتند. نتایج آزمایش نشان داد بجز تیمار بیوسولفور، سایركودهای بیولوژیك اثر معنی داری بر عملكرد دانه سیاهدانه نداشتند. در بین تیمارهای آزمایشی نیز تیمارهای كمپوست + بیوسولفور و ورمی كمپوست + بیوسولفور دارای بیشترین عملكرد دانه (به ترتیب 83/790 و 80/790 كیلوگرم در هكتار) در مقایسه با تیمار شاهد (83/338 كیلوگرم در هكتار) بودند. به نظر می رسد در خاك های با pH قلیایی، استفاده از كود بیولوژیك بیوسولفور به همراه مصرف گوگرد با كاهش اسیدیته خاك می تواند در افزایش عملكرد سیاهدانه نقش ویژه ای داشته باشد.

In order to investigate the effects of organic and biological fertilizers, on yield and yield components of black seed (Nigella sativa L.), a field experiment was conducted at Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran, in years of 2009-2010, by using a completely randomized block design with three replications. The experimental treatments included: 1- Control (no fertilizer), 2- Nitroxin (including Azotobacter sp. and Azospirillum sp.), 3- Mycorrhizae, 4- Biosulfur (including Thiobacillus sp.), 5- Compost, 6- Vermicompost, 7- Nitroxin + compost, 8- Nitroxin + vermicompost, 9- Mycorrhizae + compost, 10- Mycorrhizae + vermicompost, 11- Biosulfur + compost, 12- Biosulfur + vermicompost, 13- Nitroxin + mycorrhizae, 14- Nitroxin + mycorrhizae + compost and 15- Nitroxin + mycorrhizae + vermicompost. Results showed that studied treatments had significant effects on all studied criteria; expect seed number per follicle, seed weight per follicle and 1000 seed weights of black seed. Our results revealed that studied biological fertilizers had no effect on black seed yield except biosulfur. In addition, compost + biosulfur and vermicompost +biosulfur treatments (790.83 and 790.80 kg.ha-1, respectively) had the highest seed yield in comparison to control treatment (338.83 kg.ha-1). It seems that in the alkalic soils, biosulfur plus sulfur treatments could increase black seed yield probably by decreasing soil pH.